19 მაისი – მე წიგნის ფესტივალზე
მზევინარ ხუციშვილი
ფილარმონიის ფოიეში, რომ შევედი ბესო ხვედელიძე საუბრობდა. სწორედ იქ მოეწყოთ საპრეზენტაციო ადგილი. ბესომ წიგნი “39 მოთხრობა” წარმოგვიდგინა, რომელიც ჟურნალ ლიტერატურული პალიტრის რჩეულ მოთხრობათა კრებულია. როგორც ცნობილია ჟურნალი 5 წელია უკვე გამოდის. კრებულში სწორედ ამ დროის განმავლობაში ჟურნალში დაბეჭდილი, სხვადასხვა ავტორის საინტერესო ნაწარმოებებია შესული, რომლებიც მკითხველს წარმოდგენას შეუქმნის თანამედროვე ქართულ ლიტერატურულ ცხოვრებაზე. მათ შორის არის: ვაჟა გიგაშვილის – “თხები” – ციკლიდან მოთხრობები პოეტზე, რომელიც იშვიათად წერდა ლექსებს, ირაკლი ლომოური “ბიბოლი” – ციკლიდან ყველა გზა დედლამში, გურამ მეგრიშვილი “ჯვარცმობანა, მიშა ბახსოლიანის “სიზმრების კვირეული”, ნიკუშა ანთაძე “ლაბირინთი” და სხვების. სიტყვის დასრულების შემდეგ, ყველა მე-3 სართულზე მიგვიპატიჟა წიგნის შესაძენად. სხვებთან ერთად მეც ავუყევი კიბეებს. ჯერ მეორე სართული შემოვიარე. ყველა გამომცემლობის ადგილი დავათვალიერე და უკვე ცუდ ხასიათზე დავდექი. მესამე სართულის კიბეებს, რომ ავუყევი ახლობელი შემხვდა და მითხრა: - ძალიან ვისიამოვნე და ერთი ორი წიგნიც შევიძინე. გამიხარდა, რომ ამის საშუალება ქონდა. მესამე სართულიც დავათვალიერე და უკვე საერთოდ აღარ ვიცოდი რა უნდა მექნა. გამომცემლობა “პალიტრა L-ის” განკუთვნილ ადგილთან ისევ ბესოს გადავეყარე და ხასიათზე, რომ მოვსულიყავი გავესაუბრე. ჯერ წიგნზე მესაუბრა: “ლიტერატურული პალიტრის 5 წლისთავთან დაკავშირებით გადავწყვიტეთ, რომ პატარა საიუბილეო ანთოლოგია გაგვეკეთებინა ჟურნალში დაბეჭდილ მოთხრობათაგან. დაახლოებით 150 მოთხრობიდან 39 ამოვარჩიეთ. 39 იმიტომ, რომ არ გვინდოდა ბანალურ ციფრებზე შევჩერებულიყავით. წიგნი საკმაოდ საინტერესო გამოვიდა, რადგან სხვადასხვა ასაკის და გემოვნების მწერლების მოთხრობები შევიდა.” შემდეგ ფესტივალზე: “ფესტივალი მნიშვნელოვანია, რა თქმა უნდა იმ ადამიანებისთვის ვინც ერთგული დარჩა წიგნის და წერა-კითხვას არ უღალატა ყველაზე მნიშვნელოვანი და ღრმა ცოდნის მიღების საშუალებას. სამწუხაროა, რომ ახალგაზრდებმა წიგნის ფასი ჯერ არ იციან. ახალი ჩანაცვლებები მოხდა. ახალი გასართობი. კარგი ის არის, რომ ფილარმონიაში გადმოვიდა ფესტივალი. დიდუბეში ხალხს უჭირდა მისვლა. ეს ისეთი ადგილია, უბრალო გამვლელიც კი შემოვა.”
საუბრის დასრულების შემდეგ ისევ წიგნებს მივუბრუნდი. დიდი მხატვრების კატალოგები: კლიმტი, დეგა, და ვინჩი, გოგენი... შემდეგ კარცერ ლუქსთან შევჩერდი. ეს ის ადგილია, სადაც 10 წუთის განმავლობაში საყვარელი ნაწარმოებიდან კითხულობ ნაწყვეტს და გჩუქნიან წიგნს. მაგრამ იმდენი ადამიანი ელოდებოდა, რომ იძულებული გავხდი წამოვსულიყავი. გზად გამომცემლობა “ზებრას” ხელმძღვანელს ნატო კვარაცხელიას შევხვდი: “ ერთი რამ შემიძლია გითხრათ, რომ, როგორც გამომცემლებისთვის ასევე მკითხველისთვის წიგნის ფესტივალი, წლის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მოვლენაა. იგი გამომცემლებს საშუალებას აძლევს წარმოადგინონ თავიაანთი პროდუქცია. გვაქვს ფასდაკლებები, რაც ვფიქრობ მკითხველისთვის სასიამოვნოა. როცა მე უბრალოდ მკითხველი ვიყავი ყოველთვის მოვდიოდი აქ, როგორც დღესასწაულზე და ამიტომ ვფიქრობ, იგი ყველა მკითხველისთვის დღესასწაულია. ასეთ ფესტივალებზე ფართო საშუალება გვაქვს ჩვენი წიგნების წარმოდგენის, რათა მკითხველმა გაგვიცნოს.”
მკითხველი ნამდვილად გაეცნო ფესტივალის 80-მდე მონაწილეს და მათ გამოცემებს. მათ შორის არიან, როგორც ახალბედა ისე უკვე კარგად ცნობილი ქართული გამომცემლობები, წიგნის მაღაზიები, საერთაშორისო ორგანიზაციები, საელჩოები, ინსტიტუტები, მუზეუმები და ბიბლიოთეკები. წიგნების მხრივაც რა თქმა უნდა დიდი მრავალფეროვნებაა: ჟანრი, ენა, სტილი, მიმართულება მნიშვნელობა არ აქვს. არჩევანი დიდია, საინტერესო ძალიან ბევრი. თუ ამდენი კარგი წიგნის ნახვამ თავბრუდამახვია, რადგან მათ ნახევარსაც კი ვერასდროს ვერ შევიძენ, ხასიათზე იმ პატარების დანახვამ მომიყვანა, რომლებიც მშობლებთან ერთად იყვნენ მოსულები. მე ბავშვობაში წიგნის ფესტივალებზე არ მივლია და მიყვარს წიგნი, მაგრამ, ალბათ, ნაწილობრივ მაინც განსაზღვრავს ამ პატარების მომავალს ასეთი დღეები. მითუმეტეს, როცა ფესტივალზე მისული ადამიანები უამრავ სიახლეს ეცნობიან თანამედროვე ავტორების, ლიტერატურული მიმართულებების და საგამომცემლო საქმიანობის. ამასთან ხდებიან სხვადასხვა ტიპის აქციების მონაწილეები.
პირველ სართულზე, რომ დავბრუნდი გივი ალხაზიშვილის ახალი წიგნის – “მომავალი წარსული” პრეზენტაცია მიმდინარეობდა. წიგნი გამომცემლობა “სიესტა”-მ გამოსცა და ავტობიოგრაფიული რომანია. როგორც თავად ბატონი გივი მომიყვა: “ეს არის საბჭოური, ძალიან რთული პერიოდი, როცა არსებულ რეჟიმთან სამწუხაროდ, აქტიურად თანამშრომლობდა ბევრი ცნობილი მწერალი. ეს არის ამავე დროს 90-იანი წლების სისხლიანი პერიოდი, რომელიც ყველამ წესიერად ვერ გაიარა და პირიქით, იყო უამრავი არა მხოლოდ ღალატი, არამედ ბევრი კრიმინალური შემთხვევა. როცა ამ წიგნის ჯერ კიდევ გარკვეული ნაწილი დაიბეჭდა, ძალიან უარყოფითი დამოკიდებულება იყო გარკვეული ადამიანებისგან. პერსონაჟებისგან, რომლებმაც ჩემს წიგნში საკუთარი თავები ამოიცნეს. თუმცა მე კონკრეტულად არავის არ ვგულისხმობ. ნატურიდან არ გადამიხატია პერსონაჟები. ეს არის კლეფსიტი. მაგრამ ვინც ჩემს წიგნში თავს ამოიცნობს, მე მათ ვერანაირად ვერ გადავათქმევინებ, რომ ის არ არის.
რაც შეეხება წიგნის ფესტივალს დადებითის მეტს ვერაფერს ვიტყვი. იმიტომ, რომ მე თვითონ ვარ მისი ერთ-ერთი პირველი მონაწილე და ფრანკფურტშიც ვიყავი ამ ფესტივალის ეგიდით. ეს არის შესანიშნავი ტრადიცია და რაც უფრო მეტად გაფართოვდება და ღრმად გაიდგამს ფესვს მით უკეთესი ჩვენი მკითხველისთვის.”
ბატონი გივის წიგნის შემდეგ, გამომცემლობა “სეზანის” პროექტის “ჩვენ და “ვეფხისტყაოსანი” პრეზენტაცია შედგა. პროექტის ავტორებმა ხუთტომეული წარმოადგინეს: 1. “ვეფხისტყაოსანი” – საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის “ვეფხისტყაოსნის” აკადემიური ტექსტის დამდგენი კომისიის ბოლო რედაქციით. 2. მოგითხრობთ “ვეფხისტყაოსნის” შესახებ – 200-მდე ავტორის ენციკლოპედიური კრებული შოთა რუსთაველისა და მისი პოემის შესახებ. 3. “ვეფხისტყაოსანს” მოგითხრობენ ავთანდილ არაბული და მამია მალაზონია – პოემის პროზაული ვერსია, რომლის ავტორია ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი ავთანდილ არაბული. ტექსტს ერთვის მხატვარ მამია მალაზონიას ილუსტრაციები. 4. “ვეფხისტყაოსანს” წარმოგიდგენთ ქეთი მატაბელი – პოემის უძველესი ხელნაწერებისა და მხატვარ მამუკა თავაქარაშვილის ილუსტრაციების მიხედვით შექმნილი 52 ფოლიანტი, რომელსაც თან ახლავს ფილოლოგ ლევან გიგინეიშვილის ესსე ქართულ და ინგლისურ ენებზე. 5. “ვეფხისტყაოსნის” გამოცემათა ბიბლიოგრაფია 1712-2008 წლები – ქართულ და უცხოურ ენებზე დაბეჭდილი პოემის 300-ზე მეტი გამოცემის ჩამონათვალი. ფილატელისტური “რუსთველიანა” პაატა ნაცვლიშვილმა წარმოგვიდგინა: “მე დარწმუნებული ვარ, რომ ეს პროექტი უფრო ფართოდ გაიდგამს ფესვებს. ძალიან დიდი ინტერესი გაჩნდა ამ პროექტის მიმართ, რაც ხშირად არ ხდება და არ ხდება ყველა წიგნთან მიმართებაში ხოლმე. საქართველოს მაშტაბით გვქონდა პრეზენტაციები, ახლა საუბარია, რომ ისრაელშიც შედგეს შეხვედრა. რაც ყველაზე მთავარია ეს პროექტი ღიაა, გახსნილია ყველა დაინტერესებული ადამიანისთვის. შესაბამისად პროექტი სათანამშრომლოდ იწვევს ყველა იმ ადამიანს, ვისაც რაიმე კავშირი აქვს რუსთაველთან ან უნდა, რომ ქონდეს. ყველასთვის ვისაც რაიმე საინტერესო ინფორმაცია, ფაქტი თუ მასალა აქვს. მე დარწმუნებული ვარ, რომ გამომცემლობა, პროექტის ხელმძღვანელი შავლეგ შავერდაშვილი, რედაქტორი ლევან ღვინჯილია, პროექტის ავტორი მანანა კარტოზია და მთელი შემოქმედებითი ჯგუფი მზად იქნება თქვენი წინადადება გათვალისწინებული იყოს.” საინტერესოა ისიც, რომ ხუთტომეული სპეციალურად თექით შეიფუთა, რომელიც ქეთი გაგნიძემ მოამზადა.
როგორც ვთქვი კარგი და საინტერესო ძალიან ბევრია. გაგვანებივრეს ორგანიზატორებმა. მაგრამ მინდა ფესტივალის მონაწილე ყველა ავტორს და გამომცემლობას, როგორც ერთმა ჩვეულებრივმა მკითხელმა დიდი მადლობა ვუთხრა და ბოდიში მოვუხადო, რადგან უბრალოდ შეუძლებელია თითოეულ მათგანზე კონკრეტულად ისაუბრო. გისურვებთ წარმატებას...
P.შ. შინ, რომ ვბრუნდებოდი მიწისქვეშა გადასასვლელში ჩავედი და ჩემი ყურადღება იქვე, ოჯახიდან გასაყიდად გამოტანილმა წიგნებმა მიიქცია. კიდევ ერთხელ გული დამწყდა და აზრმა გამიელვა, მაგრამ მინდა იმედიანად ვიყო, რომ ამ დღეებში ფილარმონიაში გაყიდული წიგნები მომავალში მათ ბედს არ გაიზიარებენ...
четверг, 20 мая 2010 г.
пятница, 26 марта 2010 г.
“თუთარჩელა” - მთვარის შუქის ნათება
“თქვენ ხართ ადამიანები, რომლებსაც ერთდროულად შეგიძლიათ კიდეც გვაცინოთ და კიდეც გვატიროთ...”
პროგრამა იმდენად დინამიურად არის დალაგებული, შეიძლება მაქსიმუმ აპოთეუზამდე მივიყვანო რაღაცა და მერე ვაჩვენო ძალიან დიდი სინაზე ქალის. ეს კონტრასტები მეც ძალიან მომწონს და მსმენელსაც... – თამარ ბუაძე
ლოში ბირაფა – სახუმარო სიმღერა, ყველა კონცერტი ამ სიმღერით მთავრდება, ჰეია მოლი – სასიყვარულო სიმღერა, აწი შკულე, ხორონი – ლაზური ხორუმი, რომელიც ქალთა ხორუმის ცეკვით სრულდება – ეს ლაზური სიმღერების ის მცირე ჩამონათვალია, რომელსაც საზოგადოება მეტ-ნაკლებად იცნობს, თუმცა ანსამბლ “თუთარჩელასთვის” მთელი ცხოვრებაა. მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერებისთვის, ლაზური სიმღერა ჯერ კიდევ სადაო თემაა, ანსამბლი საქართველოს საზღვრებსაც გასცდა და ევროპაში საპატიო ადგილიც დაიმკვიდრა. ეს კი უპირველეს ყოვლისა, როგორც ანსამბლის ხელმძღვანელი თამარ ბუაძე გვეუბნება: - საქართველოს პატრიარქის დამსახურებაა. “ეს ახალი შექმნილი ფოლკროლია. ჩვენს მიერ შესრულებული სიმღერები იყო მცდელობა იმისა, რომ ერთ ხმიანი ლაზური სიმღერა სამ ხმაში შეგვესრულებინა. იგი ძალიან სადაო და საკამათოა, რადგან არავინ არ იცის, იყო თუ არა ლაზური სიმღერა სამ ხმიანი. მეცნიერები ამ საკითხზე ვარაუდის დონეზეც კი ვერ ჯერდებიან. პატრიარქის სურვილი კი ის იყო, რომ ლაზური სიმღერის ქართულობა დამტკიცებულიყო.”
ანსამბლი “თუთარჩელა”
ანსამბლი მუსიკოს თამარ ბუაძის და მისი მეგობრების ძალისხმევით 2004 წელს ჩამოყალიბდა. თუმცა მაშინ გეგმაში მხოლოდდამხოლოდ ქალთა გუნდის დაარსება იყო. პირველი შეხვედრა ამავე წელს ქუჩაში ალილოზე შედგა. მაშინ მოსახლეობას საშობაო რიტუალით შობა ახალი წელი მიულოცეს. ცოტა მოგვიანებით კი თამარ ბუაძის და ლაზი ქალბატონის ნაზიბროლა მინიშიშის ერთობრივი ძალისხმევით ლაზური სიმღერებიც დამუშავდა. “ქალბატონი ნაზიბროლა ჩემი მეზობელი გახლავთ. მან იცოდა, რომ მე მუსიკოსი ვიყავი და მთხოვა ჩამეწერა ის სიმღერები, რომლებიც ფაქტიურად იკარგებოდა. იგი თავადაც წერს სიმღერებს და წინაპრებისგან გადმოცემულსაც ინახავდა. ჩვენ ერთად ვიმუშავეთ ამ სიმღერებზე. გავწმინდეთ თურქულისგან, როგორც მელოდია აგრეთვე ტექსტი და სამ ხმაშიც დავამუშავეთ. მე თვითონაც დავწერე რამდენიმე ლაზური ხალხური სიმღერა ლაზურ ლექსებზე და ასე შეიქმნა ანსამბლში ლაზური სიმღერების ციკლი, რომელმაც ფაქტიურად განსაზღვრა ჩვენი ბედი.” – იხსენებს თამარ ბუაძე.
მაგრამ უნდა ითქვას, რომ ანსამბლის ბედი თბილისის ვანო სარაჯიშვილის სახელობის კონსერვატორიის, ფოლკროლის კათედრის გამგემ, ბატონმა კუკური ჭოხონელიძემაც გადაწყვიტა. სწორედ მისი დახმარებით ანსამბლი 2004 წელს პატრიარქს შეხვდა და პირველი კონცერტიც გაიმართა. “პატრიარქმა კურთხევა მოგვცა, რომ ეს უდიდესი მამულიშვილური საქმე გაგვეგრძელებინა. მისი აზრით, ლაზური სიმღერების აღდგენა, საქართველოს და თურქეთს შორის დიდი პოლიტიკა იყო. ამ სიმღერებს ლაზ მოსახლეობაში ეროვნული გრძნობები, სული და მენტალიტეტი უნდა გაეღვიძებინა, რადგან უმრავლესობა მათგანი გათურქებულია.” _ აღნიშნავს ანსამბლის ხელმძღვანელი. სწორედ პატრიარქის დაფინანსებით ჩაიწერა და გამოიცა 2005 წელს ანსამბლ “თუთარჩელას” პირველი ლაზური სიმღერების ალბომი, რომელშიც აგრეთვე სხვადსხვა კუთხის სიმღერებიც შევიდა. ამ პირველი ალბომის რეალიზება კი უკვე ევროპაში მოხდა, რის შემდეგაც ანსამბლმა კიდევ ორი ალბომის გამოცემა შესძლო. უნდა აღინიშნოს, რომ მეორე ალბომი ქალაქ კიონში, ტელე-რადიო ვედეერში ჩაიწერა. მათ ფონდში დღემდე ინახება ეს სიმღერები. 2005 წელს დაემთხვა გერმანელი კინოდოკუმენტალისტის და ამჟამად უკვე ანსამბლ “თუთარჩელას” მენეჯერის და პროდიუსერის ქალბატონ რუთ ოლშანის საქართველოში მოგზაურობა, რომელიც ქართულ სასიმღერო კულტურაზე ფილმს იღებდა. რუთ ოლშანის და ანსამბლ “თუთარჩელას” შეხვედრა ფესტივალ “არტ გენზე” შედგა. სწორედ აქედან მოხვდა მის ფილმში ანსამბლი, რომლის წევრებიც მხოლოდ ქალბატონები არიან. ფილმში კი მონაწილეობას ისეთი ჯგუფები იღებდნენ, როგორებიც არიან: “ლაშარი”, “შინი”, “ზუმბა” და სხვადსხვა ცეკვის ანსამბლები. როგორც თამარ ბუაძე აღნიშნავს: “ევროპელებისთვის ძალიან საინტერესო აღმოჩნდა ქალბატონებისგან შემდგარი ანსამბლი, რომლებიც არა მარტო მღერიან, არამედ ცეკვავენ კიდეც, რასაც თან ახლავს, როგორც ქალური სინაზე, აგრეთვე მამაკაცური ვაჟკაცობაც.” ფილმის ნახვის შემდეგ კი საქართველოში სტუმრობა და ანსამბლის გაცნობა ვინთერ ტურიდან 50 ქალბატონმა გადაწყვიტა. მათ აქ რამდენიმე სიმღერაც შეისწავლეს. 2006 წლის მაისში კი ანსაბლს თავადაც უმასპინძლეს შვეიცარიაში, სადაც ანსამბლ “თუთარჩელას” და “ზინგბაუენმის” ერთობრივი კონცერტები გაიმართა, რომელთა რეპერტუარში, როგორც ქართული ისე ევროპული სიმღერები შედიოდა. “ეს იყო არაჩვეულებრივი ტურნე, რომელმაც ფაქტიურად “თუთარჩელას” ევროპაში გზა გაუხსნა. 2006 წლიდან მოყოლებული დღემდე, წელიწადში სამჯერ მაინც გვიწევს ძალიან მნიშვნელოვან ფესტივალებზე ევროპაში გამგზავრება. მათ შორის მონაწილეობა მივიღეთ ისეთ ფესტივალში, როგორიც არის რუდოლშტატტის ფესტივალი, რომელიც მსოფლიო მნიშვნელობისაა და თუ იქ მოხვდი, შეგიძლია იფიქრო, რომ გზა წარმატებისკენ ხსნილია. ამასთან მონაწილეობას ვიღებდით ლორახის, ტოგენბურგის, ჰანოვერის და სხვა ფესტივალებში.” – იხსენებს თამარ ბუაძე. ანსამბლი ყოველწლიურად საკუთარი პროგრამით მონაწილეობს თბილისის კონსერვატორიის მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო სიმპოზიუმზე, შვეიცარიელებთან ერთად მონაწილეობდა ფესტივალ “ჩვენებურებში”, არის ფოლკლორის ეროვნული დათვალიერების გამარჯვებული და ბათუმის საგუნდო ფესტივალის “2007 წელი” გრან-პრის მფლობელი. ორ წელიწადში ერთხელ კი საზოგადოებას საკუთარ სოლო კონცერტს სთავაზობს.
მასტერ კლასი
საინტერესო ალბათ სწორედ ის ფაქტია, რომ ფესტივალებზე მონაწილეობის დროს ანსამბლი მასტერ კლასებს ატარებს. შეიძლება ითქვას, რომ “თუთარჩელა” არა მარტო ქართული სიმღერის პოპულარიზაციას ეწევა ევროპაში არამედ საგანმანათლებლო მოღვაწეობასაც. მასტერ კლასებში მონაწილეობას მსოფლიოს სხვადსხვა ქვეყნებიდან პროფესიონალი მომღერლები იღებენ, რომლებიც დაინტერესებულები არიან ქართული სიმღერით.
სამომავლო გეგმები
მიუხედავად იმისა, რომ ანსამბლი უკვე მეექვსე წელია ევროპაში ქართული მუსიკის პოპულარიზაციას ეწევა, მას საქართველოში ნაკლებად იცნობენ. “ჩვენ შეიძლება გვცნობდნენ ფოლკლორის ცენტრში, ფოლკ რადიოში და საპატრიარქოს რადიოში:” – ამბობს თამარ ბუაძე. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ეს ხელს სულაც არ უშლის ანსამბლს სამომავლო გეგმების განხორციელებაში. 2010 წელს გერმანიის ქალაქ ნუნებურგიდან რუსთავს ქალთა გუნდი ეწვევა, რომელიც ანსაბლ “თუთარჩელასთან” ერთად კონცერტებს გამართავს. 2011 წელს კი ანსამბლი თავად ემზადება ტურნესთვის. ამ ეტაპზე პატარა პაუზა გააკეთეს, რომ ახალ პროექტზე იმუშაონ. სურვილი აქვთ მათი შემოქმედება უფრო საინტერესო გახდეს. გოგონები ქორეოგრაფიით დაიტვირთნენ და რეპერტუარში პროფესიული მუსიკაც შემოიტანეს. “ჩვენ ამის განათლება და შესაძლებლობა გვაქვს და ვფიქრობ რომ ფოლკროლთან შეჯერებული პროფესიული მუსიკა ძალიან საინტერესო იქნება. მინდა მომავალი წელი მთლიანად ლაზურ სიმღერას მივუძღვნა, იმიტომ რომ ეს ის თემაა, რომლითაც პირველად ანსამბლმა “თუთარჩელამ” დაიწყო. ჩვენ ხომ ლაზური სიმღერით გვიცნობენ. აგრეთვე მინდა დიდი მადლობა ვუთხრა რუსთავის მერს ბატონ მამუკა ჩიქოვანს, ქალაქის კულტურის სამსახურს და ქალბატონ ნინო ბასილაშვილს რადგან მათი ძალისხმევით მოხდა, რომ ანსამბლი წელს დაფინანსებული იქნა. მართალია ეს თანხა გათვალისწინებულია ჩვენი ხელფასებისთვის, მაგრამ მას ანსამბლის სამომავლო გეგმებისთვის გამოვიყენებთ. მიზნად მაქვს კიდევ ახალი ალბომის ჩაწერა. ფორმები უნდა შევიკეროთ სხვადსხვა ხასიათის. ცოტა მოდერნი მინდა შევიტანო. მაგალითად სამაიას ფორმა მინდა შევკერო და სამაიას ცეკვა მინდა დავდგა სიმღერასთან ერთად. ჩვენ ისეთ სიმღერას ვმღერით, რომ არ შეიძლება ხელი არ გაშალო. ეს არ არის აკადემიური და კლასიკური ცეკვა, ჩვენს ინტერესებში შედის ისეთი ცეკვა და სიმღერა, როგორც იცეკვებენ და იმღერებენ მაგალითად გლეხები სოფლებში.” _ აღნიშნავს თამარ ბუაძე.
მუსიკოსი და ანსამბლის ხელმძღვანელი თამარ ბუაძე
დაამთავრა თბილისის ვანო სარაჯიშვილის სახელობის კონსერვატორია გუნდის დირიჟორის სპეციალობით. წლების განმავლობაში 2 სამუსიკო სკოლაში პედაგოგად მუშაობდა, 2006 წლიდან კი თვითონ ხელმძღვანელობს. მისი ჩამოაყალიბებულია ვაჟთა ანსამბლი “ლაზარე”, “ბარაკონი”, თუმცა როგორც თავად აცხადებს “ყველაზე სერიოზული ნაბიჯი მაინც ქალთა ანსამბლი “თუთარჩელაა”. ამჟამად პედაგოგების გუნდს აყალიბებს, რადგან თვლის, რომ მუსიკის მასწავლებელები ნაკლებად ეწევიან შემოქმედებით გზას: “მინდა მთელი ქალაქის მუსიკის პედაგოგებს მოვუწოდო, რომ ჩვენთან მოვიდნენ. სიმღერა აუცილებელია მუსიკოსთვის, იგი ეხმარება ადამიანს ყველაფერში. ჩვენთან არ არის ეს კულტურა, თორემ შვეიცარიელი ქალბატონები მთელი დღე სამსახურში არიან, საღამოს მიდიან სახლში და მღერიან. ისინი პროფესიონალი მუსიკოსები სულაც არ არიან, არადა არაჩვეულებრივად მღერიან, მათ შორის როგორც ქართულს ასევე ლაზურ სიმღერებს. სიმღერა მათი ჰობია. ამიტომ ვფიქრობ, რომ ეს კულტურა ჩვენთანაც უნდა იყოს. მითუმეტეს, რომ ჩვენ უმძიმესი პერიოდი გამოვიარეთ და ყველაფერს თავდაუზოგავი შრომით, დიდი სიყვარულით და რაც მთავარია ენთუზიაზმით მივაღწიეთ. ამიტომ ძალიან დიდ მადლობას ვეტყვი ანსაბლის ყველა წევრს, მაშინდელ ქალაქის მერს ბატონ მერაბ ტყეშელაშვილს, ფოლკლორის ცენტრის დამსახურებაა, რომ შევიძინეთ ეროვნული სამოსი და ინსტრუმენტები. თუმცა ვფიქრობ, რომ ყველაფერი მაინც ღმერთის მიერ დანახული შრომაა.”
“თქვენ ხართ ადამიანები, რომლებსაც ერთდროულად შეგიძლიათ კიდეც გვაცინოთ და კიდეც გვატიროთ...”
პროგრამა იმდენად დინამიურად არის დალაგებული, შეიძლება მაქსიმუმ აპოთეუზამდე მივიყვანო რაღაცა და მერე ვაჩვენო ძალიან დიდი სინაზე ქალის. ეს კონტრასტები მეც ძალიან მომწონს და მსმენელსაც... – თამარ ბუაძე
ლოში ბირაფა – სახუმარო სიმღერა, ყველა კონცერტი ამ სიმღერით მთავრდება, ჰეია მოლი – სასიყვარულო სიმღერა, აწი შკულე, ხორონი – ლაზური ხორუმი, რომელიც ქალთა ხორუმის ცეკვით სრულდება – ეს ლაზური სიმღერების ის მცირე ჩამონათვალია, რომელსაც საზოგადოება მეტ-ნაკლებად იცნობს, თუმცა ანსამბლ “თუთარჩელასთვის” მთელი ცხოვრებაა. მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერებისთვის, ლაზური სიმღერა ჯერ კიდევ სადაო თემაა, ანსამბლი საქართველოს საზღვრებსაც გასცდა და ევროპაში საპატიო ადგილიც დაიმკვიდრა. ეს კი უპირველეს ყოვლისა, როგორც ანსამბლის ხელმძღვანელი თამარ ბუაძე გვეუბნება: - საქართველოს პატრიარქის დამსახურებაა. “ეს ახალი შექმნილი ფოლკროლია. ჩვენს მიერ შესრულებული სიმღერები იყო მცდელობა იმისა, რომ ერთ ხმიანი ლაზური სიმღერა სამ ხმაში შეგვესრულებინა. იგი ძალიან სადაო და საკამათოა, რადგან არავინ არ იცის, იყო თუ არა ლაზური სიმღერა სამ ხმიანი. მეცნიერები ამ საკითხზე ვარაუდის დონეზეც კი ვერ ჯერდებიან. პატრიარქის სურვილი კი ის იყო, რომ ლაზური სიმღერის ქართულობა დამტკიცებულიყო.”
ანსამბლი “თუთარჩელა”
ანსამბლი მუსიკოს თამარ ბუაძის და მისი მეგობრების ძალისხმევით 2004 წელს ჩამოყალიბდა. თუმცა მაშინ გეგმაში მხოლოდდამხოლოდ ქალთა გუნდის დაარსება იყო. პირველი შეხვედრა ამავე წელს ქუჩაში ალილოზე შედგა. მაშინ მოსახლეობას საშობაო რიტუალით შობა ახალი წელი მიულოცეს. ცოტა მოგვიანებით კი თამარ ბუაძის და ლაზი ქალბატონის ნაზიბროლა მინიშიშის ერთობრივი ძალისხმევით ლაზური სიმღერებიც დამუშავდა. “ქალბატონი ნაზიბროლა ჩემი მეზობელი გახლავთ. მან იცოდა, რომ მე მუსიკოსი ვიყავი და მთხოვა ჩამეწერა ის სიმღერები, რომლებიც ფაქტიურად იკარგებოდა. იგი თავადაც წერს სიმღერებს და წინაპრებისგან გადმოცემულსაც ინახავდა. ჩვენ ერთად ვიმუშავეთ ამ სიმღერებზე. გავწმინდეთ თურქულისგან, როგორც მელოდია აგრეთვე ტექსტი და სამ ხმაშიც დავამუშავეთ. მე თვითონაც დავწერე რამდენიმე ლაზური ხალხური სიმღერა ლაზურ ლექსებზე და ასე შეიქმნა ანსამბლში ლაზური სიმღერების ციკლი, რომელმაც ფაქტიურად განსაზღვრა ჩვენი ბედი.” – იხსენებს თამარ ბუაძე.
მაგრამ უნდა ითქვას, რომ ანსამბლის ბედი თბილისის ვანო სარაჯიშვილის სახელობის კონსერვატორიის, ფოლკროლის კათედრის გამგემ, ბატონმა კუკური ჭოხონელიძემაც გადაწყვიტა. სწორედ მისი დახმარებით ანსამბლი 2004 წელს პატრიარქს შეხვდა და პირველი კონცერტიც გაიმართა. “პატრიარქმა კურთხევა მოგვცა, რომ ეს უდიდესი მამულიშვილური საქმე გაგვეგრძელებინა. მისი აზრით, ლაზური სიმღერების აღდგენა, საქართველოს და თურქეთს შორის დიდი პოლიტიკა იყო. ამ სიმღერებს ლაზ მოსახლეობაში ეროვნული გრძნობები, სული და მენტალიტეტი უნდა გაეღვიძებინა, რადგან უმრავლესობა მათგანი გათურქებულია.” _ აღნიშნავს ანსამბლის ხელმძღვანელი. სწორედ პატრიარქის დაფინანსებით ჩაიწერა და გამოიცა 2005 წელს ანსამბლ “თუთარჩელას” პირველი ლაზური სიმღერების ალბომი, რომელშიც აგრეთვე სხვადსხვა კუთხის სიმღერებიც შევიდა. ამ პირველი ალბომის რეალიზება კი უკვე ევროპაში მოხდა, რის შემდეგაც ანსამბლმა კიდევ ორი ალბომის გამოცემა შესძლო. უნდა აღინიშნოს, რომ მეორე ალბომი ქალაქ კიონში, ტელე-რადიო ვედეერში ჩაიწერა. მათ ფონდში დღემდე ინახება ეს სიმღერები. 2005 წელს დაემთხვა გერმანელი კინოდოკუმენტალისტის და ამჟამად უკვე ანსამბლ “თუთარჩელას” მენეჯერის და პროდიუსერის ქალბატონ რუთ ოლშანის საქართველოში მოგზაურობა, რომელიც ქართულ სასიმღერო კულტურაზე ფილმს იღებდა. რუთ ოლშანის და ანსამბლ “თუთარჩელას” შეხვედრა ფესტივალ “არტ გენზე” შედგა. სწორედ აქედან მოხვდა მის ფილმში ანსამბლი, რომლის წევრებიც მხოლოდ ქალბატონები არიან. ფილმში კი მონაწილეობას ისეთი ჯგუფები იღებდნენ, როგორებიც არიან: “ლაშარი”, “შინი”, “ზუმბა” და სხვადსხვა ცეკვის ანსამბლები. როგორც თამარ ბუაძე აღნიშნავს: “ევროპელებისთვის ძალიან საინტერესო აღმოჩნდა ქალბატონებისგან შემდგარი ანსამბლი, რომლებიც არა მარტო მღერიან, არამედ ცეკვავენ კიდეც, რასაც თან ახლავს, როგორც ქალური სინაზე, აგრეთვე მამაკაცური ვაჟკაცობაც.” ფილმის ნახვის შემდეგ კი საქართველოში სტუმრობა და ანსამბლის გაცნობა ვინთერ ტურიდან 50 ქალბატონმა გადაწყვიტა. მათ აქ რამდენიმე სიმღერაც შეისწავლეს. 2006 წლის მაისში კი ანსაბლს თავადაც უმასპინძლეს შვეიცარიაში, სადაც ანსამბლ “თუთარჩელას” და “ზინგბაუენმის” ერთობრივი კონცერტები გაიმართა, რომელთა რეპერტუარში, როგორც ქართული ისე ევროპული სიმღერები შედიოდა. “ეს იყო არაჩვეულებრივი ტურნე, რომელმაც ფაქტიურად “თუთარჩელას” ევროპაში გზა გაუხსნა. 2006 წლიდან მოყოლებული დღემდე, წელიწადში სამჯერ მაინც გვიწევს ძალიან მნიშვნელოვან ფესტივალებზე ევროპაში გამგზავრება. მათ შორის მონაწილეობა მივიღეთ ისეთ ფესტივალში, როგორიც არის რუდოლშტატტის ფესტივალი, რომელიც მსოფლიო მნიშვნელობისაა და თუ იქ მოხვდი, შეგიძლია იფიქრო, რომ გზა წარმატებისკენ ხსნილია. ამასთან მონაწილეობას ვიღებდით ლორახის, ტოგენბურგის, ჰანოვერის და სხვა ფესტივალებში.” – იხსენებს თამარ ბუაძე. ანსამბლი ყოველწლიურად საკუთარი პროგრამით მონაწილეობს თბილისის კონსერვატორიის მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო სიმპოზიუმზე, შვეიცარიელებთან ერთად მონაწილეობდა ფესტივალ “ჩვენებურებში”, არის ფოლკლორის ეროვნული დათვალიერების გამარჯვებული და ბათუმის საგუნდო ფესტივალის “2007 წელი” გრან-პრის მფლობელი. ორ წელიწადში ერთხელ კი საზოგადოებას საკუთარ სოლო კონცერტს სთავაზობს.
მასტერ კლასი
საინტერესო ალბათ სწორედ ის ფაქტია, რომ ფესტივალებზე მონაწილეობის დროს ანსამბლი მასტერ კლასებს ატარებს. შეიძლება ითქვას, რომ “თუთარჩელა” არა მარტო ქართული სიმღერის პოპულარიზაციას ეწევა ევროპაში არამედ საგანმანათლებლო მოღვაწეობასაც. მასტერ კლასებში მონაწილეობას მსოფლიოს სხვადსხვა ქვეყნებიდან პროფესიონალი მომღერლები იღებენ, რომლებიც დაინტერესებულები არიან ქართული სიმღერით.
სამომავლო გეგმები
მიუხედავად იმისა, რომ ანსამბლი უკვე მეექვსე წელია ევროპაში ქართული მუსიკის პოპულარიზაციას ეწევა, მას საქართველოში ნაკლებად იცნობენ. “ჩვენ შეიძლება გვცნობდნენ ფოლკლორის ცენტრში, ფოლკ რადიოში და საპატრიარქოს რადიოში:” – ამბობს თამარ ბუაძე. თუმცა უნდა ითქვას, რომ ეს ხელს სულაც არ უშლის ანსამბლს სამომავლო გეგმების განხორციელებაში. 2010 წელს გერმანიის ქალაქ ნუნებურგიდან რუსთავს ქალთა გუნდი ეწვევა, რომელიც ანსაბლ “თუთარჩელასთან” ერთად კონცერტებს გამართავს. 2011 წელს კი ანსამბლი თავად ემზადება ტურნესთვის. ამ ეტაპზე პატარა პაუზა გააკეთეს, რომ ახალ პროექტზე იმუშაონ. სურვილი აქვთ მათი შემოქმედება უფრო საინტერესო გახდეს. გოგონები ქორეოგრაფიით დაიტვირთნენ და რეპერტუარში პროფესიული მუსიკაც შემოიტანეს. “ჩვენ ამის განათლება და შესაძლებლობა გვაქვს და ვფიქრობ რომ ფოლკროლთან შეჯერებული პროფესიული მუსიკა ძალიან საინტერესო იქნება. მინდა მომავალი წელი მთლიანად ლაზურ სიმღერას მივუძღვნა, იმიტომ რომ ეს ის თემაა, რომლითაც პირველად ანსამბლმა “თუთარჩელამ” დაიწყო. ჩვენ ხომ ლაზური სიმღერით გვიცნობენ. აგრეთვე მინდა დიდი მადლობა ვუთხრა რუსთავის მერს ბატონ მამუკა ჩიქოვანს, ქალაქის კულტურის სამსახურს და ქალბატონ ნინო ბასილაშვილს რადგან მათი ძალისხმევით მოხდა, რომ ანსამბლი წელს დაფინანსებული იქნა. მართალია ეს თანხა გათვალისწინებულია ჩვენი ხელფასებისთვის, მაგრამ მას ანსამბლის სამომავლო გეგმებისთვის გამოვიყენებთ. მიზნად მაქვს კიდევ ახალი ალბომის ჩაწერა. ფორმები უნდა შევიკეროთ სხვადსხვა ხასიათის. ცოტა მოდერნი მინდა შევიტანო. მაგალითად სამაიას ფორმა მინდა შევკერო და სამაიას ცეკვა მინდა დავდგა სიმღერასთან ერთად. ჩვენ ისეთ სიმღერას ვმღერით, რომ არ შეიძლება ხელი არ გაშალო. ეს არ არის აკადემიური და კლასიკური ცეკვა, ჩვენს ინტერესებში შედის ისეთი ცეკვა და სიმღერა, როგორც იცეკვებენ და იმღერებენ მაგალითად გლეხები სოფლებში.” _ აღნიშნავს თამარ ბუაძე.
მუსიკოსი და ანსამბლის ხელმძღვანელი თამარ ბუაძე
დაამთავრა თბილისის ვანო სარაჯიშვილის სახელობის კონსერვატორია გუნდის დირიჟორის სპეციალობით. წლების განმავლობაში 2 სამუსიკო სკოლაში პედაგოგად მუშაობდა, 2006 წლიდან კი თვითონ ხელმძღვანელობს. მისი ჩამოაყალიბებულია ვაჟთა ანსამბლი “ლაზარე”, “ბარაკონი”, თუმცა როგორც თავად აცხადებს “ყველაზე სერიოზული ნაბიჯი მაინც ქალთა ანსამბლი “თუთარჩელაა”. ამჟამად პედაგოგების გუნდს აყალიბებს, რადგან თვლის, რომ მუსიკის მასწავლებელები ნაკლებად ეწევიან შემოქმედებით გზას: “მინდა მთელი ქალაქის მუსიკის პედაგოგებს მოვუწოდო, რომ ჩვენთან მოვიდნენ. სიმღერა აუცილებელია მუსიკოსთვის, იგი ეხმარება ადამიანს ყველაფერში. ჩვენთან არ არის ეს კულტურა, თორემ შვეიცარიელი ქალბატონები მთელი დღე სამსახურში არიან, საღამოს მიდიან სახლში და მღერიან. ისინი პროფესიონალი მუსიკოსები სულაც არ არიან, არადა არაჩვეულებრივად მღერიან, მათ შორის როგორც ქართულს ასევე ლაზურ სიმღერებს. სიმღერა მათი ჰობია. ამიტომ ვფიქრობ, რომ ეს კულტურა ჩვენთანაც უნდა იყოს. მითუმეტეს, რომ ჩვენ უმძიმესი პერიოდი გამოვიარეთ და ყველაფერს თავდაუზოგავი შრომით, დიდი სიყვარულით და რაც მთავარია ენთუზიაზმით მივაღწიეთ. ამიტომ ძალიან დიდ მადლობას ვეტყვი ანსაბლის ყველა წევრს, მაშინდელ ქალაქის მერს ბატონ მერაბ ტყეშელაშვილს, ფოლკლორის ცენტრის დამსახურებაა, რომ შევიძინეთ ეროვნული სამოსი და ინსტრუმენტები. თუმცა ვფიქრობ, რომ ყველაფერი მაინც ღმერთის მიერ დანახული შრომაა.”
понедельник, 2 ноября 2009 г.
ერთი ისტორია
დიდხანს არ მიფიქრია დამეწერა თუ არა, უბრალოდ, რადგან უმუშევრობის თემა დღეს ძალიან პოპულარულია, გადავწყვიტე მეც ერთი ისტორია შემომენახა. ჰოდა, უმუშევარი ადამიანი სად არ მოხვდები... ბოლო ერთი წელია არ ვმუშაობ. ჩემი პროფესიით, თორემ მისი შემყურე, რომ ვიყო, შედეგებზე ფიქრი, არც მინდა... ამ ერთი წლის განმავლობაში მეც ხშირად ვსარგებლობდი სხვადასხვა დასაქმების პროექტებით, ასე ვთქვათ, ვეძებდი სამსახურს და არაერთ ადგილზე მაქვს გაგზავნილი საკუთარი მონაცემები ე.წ. - CV. მოგეხსენებათ ასეთი ცენტრები საქართველოში საკმაოდ ბევრი არსებობს და ამიტომ მათ ჩამოთვლას არ დავიწყებ, უბრალოდ ავღნიშნავ, რომ ყველაზე პოპულარული მათ შორის მაინც საიტი W.W.W. JOBS.GE. ამიტომ მეც ყველაზე აქტიურად მისით ვსარგებლობდი. თუმცა სიმართლე, რომ გითხრათ არასდროს, არც არავის არ დაურეკავს და ჩემი მცდელობაც მუშაობა დამეწყო თავისთავად უშედეგოდ რჩებოდა. ალბათ მიზეზი სწორედ ეს იყო ასე ძალიან, რომ გამაოცა 6 სექტემბერს უცხო ზარმა. მობილურზე მირეკავდნენ და ვერ მივუსწარი. ზარი გვიან გავიგე, მაგრამ გადავრეკე. უცხო ნომრებზე ყოველთვის ვრეკავ, რადგან, რა ვიცი ვინ არის და რა სჭირდება. ახალგაზრდა გოგონა მპასუხობს და კითხულობს ჩემს ვინაობას. ჩემი სახელი ვუთხარი და მაშინვე მომახსენა: “მე კომპანიაB”BBS HOLDING” გირეკავთ. თქვენი მონაცემები განხილულია, ჩვენი კომპანიისთვის მისაღებია, ამიტომ ხვალ 10 საათზე, ბახტრიონზე, იყალთოს გორა 4 მობრძანდით”. ცოტა არ იყოს დავიბენი და ვკითხე: “იქნებ მითხრათ რა კომპანიაა, რას აკეთებთ, რა თანამდებობაზე მიპირებთ დანიშვნას და ა.შ.” მაგრამ პასუხი ერთია: “დამატებითი ინფორმაციისთვის ხვალ მობრძანდით”. გაოცებული კი დავრჩი, მაგრამ რას ვიზამდი. გადავწყვიტე წავიდე. მაგრამ აქვე გეტყვით, რომ 6 სექტემბერი კვირა დღე იყო და ნუთუ ასეთი შრომისყვარენი ვართ ქართველები? მაშინვე გადავრეკე ახლობლებთან, მივიკითხ-მოვიკითხე, მაგრამ არავინ არაფერი იცოდა მსგავსი კომპანიის შესახებ. მხოლოდ ერთმა მეგობარმა, რომელიც იყალთოს გორაზე, იქვე, ახლოს ცხოვრობს მითხრა, რომ ან სარეკლამო ან სადისტრიბუციო კომპანიაა. მოკლედ წავედი. ინტერესმა იმდენად შემაწუხა, რომ რუსთავიდან წასული ათის ნახევარზე უკვე იქ ვიყავი. მინდა ვთქვა, რომ შენობა და ეზო არაჩვეულებრივია, საცხოვრებლად და დასასვენებლადაც კი, მაგრამ საოფისედ???????? რა მოგახსენოთ!!! ეზოში შესვლისთანავე ბიჭი შემხვდა, მივესალმე და ბოდიში მოვუხადე, რომ ადრე მივედი... არაუშავს აქეთ მობრძანდითო და მეც შევედი. ეგრეთ წოდებულ მისაღებში ორი ახალგაზრდა გოგო იჯდა, პირადობის მოწმობა მომთხოვეს. მივაწოდე, მაგრამ თან ვეკითხები: - იქნებ ამიხსნათ, სად მოვედი? არავინ ყურადღებას არ აქცევს ჩემს კითხვას და აგრძელებენ... დამიბრუნეს პირადობის მოწმობა და მეუბნებიან: “წამობრძანდით და ეს ფურცლები შეავსეთ”. გაურკვეველ მდგომარეობაში ვარ, მაგრამ გავყევი. კიდევ ერთი ბიჭი შემხვდა და მეუბნება, მეორე სართულზე აბრძანდით. ავდივარ დარბაზში, სადაც ორი გოგონა და ერთი ბიჭი მხვდება. მათაც ვეკითხები იქნებ ამიხსნათ რა ხდება? მაგრამ არაფერს არ ამბობენ. ჯერ ეს შეავსეთ შემდეგ უფროსთან შეგიყვანთო. შევავსე ინტერესის გამო. მხოლოდ იმიტომ, რომ მათი უფროსი მენახა, რადგან ამ ბავშვებიდან ყველაზე უფროსი 22 წლის თუ იყო და იმიტომ, რომ გამეგო რა კომპანიაა... მაგრამ მაინც ვერაფერი ვერ გავიგე, რადგან შემდეგ ოთახში უფროსთან, რომ შემიყვანეს ისიც დაახლოებით ზემოთ აღნიშნული ასაკის იყო, რომელსაც გაზეპირებული ჰქონდა რა უნდა ეთქვა, 5 წუთში მომახსენა ყველაფერი და გამომიშვა. კერძოდ: რაღაც კითხვები დამისვა: რა ევალება სარეკლამო აგენტს? როგორი უნდა იყოს იგი? ხელფასი რამდენი გინდათ? ბოლო კითხვამ ყველაზე მეტად გამაკვირვა, რადგან, როდის იყო დამქირავებელი, თანაც ქართველი დაქირავებულს ეკითხებოდა რამდენი უნდა ხელფასი. მერე მითხრა, რომ 24 საათის განმავლობაში ჩემი მონაცემები ოფისში დარჩებოდა და თუ დამირეკავდნენ სულ უფროს შევხვდებოდი და მასთან გადაწყდებოდა ყველაფერი. არა მარტო მე ყველა იქ მისული გაურკვეველ მდგომარეობაში იყო. არ ვიცი მათ დაურეკეს თუ არა, მაგრამ ჩემთვის არავის არ დაურეკავს. სიმართლე გითხრათ არც მიკვირს – აბა ვის სჭირდება თანამშრომელი, რომელიც ახსნა განმარტებებს ითხოვს. აკი მომახსენეს კიდეც: - თქვენ აქ არაფერს არ ირჩევთ, თქვენ ემორჩილებით იმასაც, რასაც კომპანია გთავაზობთ”. თუმცა ერთი რამ კი უნდა ავღნიშნო, ეტყობა ჩაცმის კულტურა დიდი აქვთ. მართალია მანდილოსნებს შედარებით თავისუფლად ეცვათ, მაგრამ ვაჟები??? შთაბეჭდილება გრჩებოდა, რომ უკვე შემდგარ ინტელიგენტებთან და ბიზნესმენებთან გქონდა საქმე. ყველა მათგანი ჰალსტუხებით...
როგორც ზემოთ ავღნიშნე იქვე ახლოს მეგობარი ცხოვრობს. დავურეკე და ვუთხარი, რომ მის კარებთან ვიყავი. რა თქმა უნდა ძალიან გაუხარდა და გამოვიდა. მასთან შევედით და მაშინვე მკითხა აბა რა ქენი? იყავი?, რა გაარკვიე? უნდა ვთქვა, რომ მისგან კიდევ უფრო ბევრი რამ გავიგე, ვიდრე მან ჩემგან. თუმცა კონკრეტულად მაინც არავინ არაფერი არ იცის. ვიცით მხოლოდ, რომ: კომპანიის სახელწოდებაა BBS HOLDING და ფილიალები მთელს საქართველოში აქვს. თანაც სათავეში ქართველი ბიზნესმენი უდგას, რომელსაც ძალიან ბევრი ფული აქვს. მეგობართან სხვა რაღაცეებზეც ვისაუბრე და წამოვედი. რუსთავში შესვლისთანავე თვალში მომხვდა ხალხმრავლობა. იმ ადგილიდან, სადაც ცხენები იდგა შარტავას სახელობის ქუჩამდე ხელისუფლებას გამოფენა მოეწყო სახელწოდებით “ანგარიში ხალხს”. აბა ჩვენ კი რისი ქართველები ვართ, რომ ყველა დაგებულ ანკეს არ წამოვეგოთ და მაშინვე ქუჩაში არ გამოვიდეთ. ჰოდა ხალხიც აღფრთოვანებული სახით, ამაყად დადიოდა და ათვალიერებდა - რომელმა სამინისტრომ რა გააკეთა, ქართულ ჯარს როგორი იარაღი აქვს, როგორი ტრაქტოტები გადაეცათ (თუ გადაეცათ) გლეხებს და საერთოდ რა წარმატებებს მივაღწიეთ ამ ხელისუფლებასთან ერთად. მაგრამ ეს ყველაფერი მხოლოდ გამოფენის სახით კი არ იყო წარმოდგენილი არამედ ელექტრონული საშუალებებითაც, ვიდეო ინსტალაცია და სხვა. მოკლედ 7 სექტემბერი დიდი დღე გვქონდა მეც, რუსთავსაც და რუსთაველებსაც.
დიდხანს არ მიფიქრია დამეწერა თუ არა, უბრალოდ, რადგან უმუშევრობის თემა დღეს ძალიან პოპულარულია, გადავწყვიტე მეც ერთი ისტორია შემომენახა. ჰოდა, უმუშევარი ადამიანი სად არ მოხვდები... ბოლო ერთი წელია არ ვმუშაობ. ჩემი პროფესიით, თორემ მისი შემყურე, რომ ვიყო, შედეგებზე ფიქრი, არც მინდა... ამ ერთი წლის განმავლობაში მეც ხშირად ვსარგებლობდი სხვადასხვა დასაქმების პროექტებით, ასე ვთქვათ, ვეძებდი სამსახურს და არაერთ ადგილზე მაქვს გაგზავნილი საკუთარი მონაცემები ე.წ. - CV. მოგეხსენებათ ასეთი ცენტრები საქართველოში საკმაოდ ბევრი არსებობს და ამიტომ მათ ჩამოთვლას არ დავიწყებ, უბრალოდ ავღნიშნავ, რომ ყველაზე პოპულარული მათ შორის მაინც საიტი W.W.W. JOBS.GE. ამიტომ მეც ყველაზე აქტიურად მისით ვსარგებლობდი. თუმცა სიმართლე, რომ გითხრათ არასდროს, არც არავის არ დაურეკავს და ჩემი მცდელობაც მუშაობა დამეწყო თავისთავად უშედეგოდ რჩებოდა. ალბათ მიზეზი სწორედ ეს იყო ასე ძალიან, რომ გამაოცა 6 სექტემბერს უცხო ზარმა. მობილურზე მირეკავდნენ და ვერ მივუსწარი. ზარი გვიან გავიგე, მაგრამ გადავრეკე. უცხო ნომრებზე ყოველთვის ვრეკავ, რადგან, რა ვიცი ვინ არის და რა სჭირდება. ახალგაზრდა გოგონა მპასუხობს და კითხულობს ჩემს ვინაობას. ჩემი სახელი ვუთხარი და მაშინვე მომახსენა: “მე კომპანიაB”BBS HOLDING” გირეკავთ. თქვენი მონაცემები განხილულია, ჩვენი კომპანიისთვის მისაღებია, ამიტომ ხვალ 10 საათზე, ბახტრიონზე, იყალთოს გორა 4 მობრძანდით”. ცოტა არ იყოს დავიბენი და ვკითხე: “იქნებ მითხრათ რა კომპანიაა, რას აკეთებთ, რა თანამდებობაზე მიპირებთ დანიშვნას და ა.შ.” მაგრამ პასუხი ერთია: “დამატებითი ინფორმაციისთვის ხვალ მობრძანდით”. გაოცებული კი დავრჩი, მაგრამ რას ვიზამდი. გადავწყვიტე წავიდე. მაგრამ აქვე გეტყვით, რომ 6 სექტემბერი კვირა დღე იყო და ნუთუ ასეთი შრომისყვარენი ვართ ქართველები? მაშინვე გადავრეკე ახლობლებთან, მივიკითხ-მოვიკითხე, მაგრამ არავინ არაფერი იცოდა მსგავსი კომპანიის შესახებ. მხოლოდ ერთმა მეგობარმა, რომელიც იყალთოს გორაზე, იქვე, ახლოს ცხოვრობს მითხრა, რომ ან სარეკლამო ან სადისტრიბუციო კომპანიაა. მოკლედ წავედი. ინტერესმა იმდენად შემაწუხა, რომ რუსთავიდან წასული ათის ნახევარზე უკვე იქ ვიყავი. მინდა ვთქვა, რომ შენობა და ეზო არაჩვეულებრივია, საცხოვრებლად და დასასვენებლადაც კი, მაგრამ საოფისედ???????? რა მოგახსენოთ!!! ეზოში შესვლისთანავე ბიჭი შემხვდა, მივესალმე და ბოდიში მოვუხადე, რომ ადრე მივედი... არაუშავს აქეთ მობრძანდითო და მეც შევედი. ეგრეთ წოდებულ მისაღებში ორი ახალგაზრდა გოგო იჯდა, პირადობის მოწმობა მომთხოვეს. მივაწოდე, მაგრამ თან ვეკითხები: - იქნებ ამიხსნათ, სად მოვედი? არავინ ყურადღებას არ აქცევს ჩემს კითხვას და აგრძელებენ... დამიბრუნეს პირადობის მოწმობა და მეუბნებიან: “წამობრძანდით და ეს ფურცლები შეავსეთ”. გაურკვეველ მდგომარეობაში ვარ, მაგრამ გავყევი. კიდევ ერთი ბიჭი შემხვდა და მეუბნება, მეორე სართულზე აბრძანდით. ავდივარ დარბაზში, სადაც ორი გოგონა და ერთი ბიჭი მხვდება. მათაც ვეკითხები იქნებ ამიხსნათ რა ხდება? მაგრამ არაფერს არ ამბობენ. ჯერ ეს შეავსეთ შემდეგ უფროსთან შეგიყვანთო. შევავსე ინტერესის გამო. მხოლოდ იმიტომ, რომ მათი უფროსი მენახა, რადგან ამ ბავშვებიდან ყველაზე უფროსი 22 წლის თუ იყო და იმიტომ, რომ გამეგო რა კომპანიაა... მაგრამ მაინც ვერაფერი ვერ გავიგე, რადგან შემდეგ ოთახში უფროსთან, რომ შემიყვანეს ისიც დაახლოებით ზემოთ აღნიშნული ასაკის იყო, რომელსაც გაზეპირებული ჰქონდა რა უნდა ეთქვა, 5 წუთში მომახსენა ყველაფერი და გამომიშვა. კერძოდ: რაღაც კითხვები დამისვა: რა ევალება სარეკლამო აგენტს? როგორი უნდა იყოს იგი? ხელფასი რამდენი გინდათ? ბოლო კითხვამ ყველაზე მეტად გამაკვირვა, რადგან, როდის იყო დამქირავებელი, თანაც ქართველი დაქირავებულს ეკითხებოდა რამდენი უნდა ხელფასი. მერე მითხრა, რომ 24 საათის განმავლობაში ჩემი მონაცემები ოფისში დარჩებოდა და თუ დამირეკავდნენ სულ უფროს შევხვდებოდი და მასთან გადაწყდებოდა ყველაფერი. არა მარტო მე ყველა იქ მისული გაურკვეველ მდგომარეობაში იყო. არ ვიცი მათ დაურეკეს თუ არა, მაგრამ ჩემთვის არავის არ დაურეკავს. სიმართლე გითხრათ არც მიკვირს – აბა ვის სჭირდება თანამშრომელი, რომელიც ახსნა განმარტებებს ითხოვს. აკი მომახსენეს კიდეც: - თქვენ აქ არაფერს არ ირჩევთ, თქვენ ემორჩილებით იმასაც, რასაც კომპანია გთავაზობთ”. თუმცა ერთი რამ კი უნდა ავღნიშნო, ეტყობა ჩაცმის კულტურა დიდი აქვთ. მართალია მანდილოსნებს შედარებით თავისუფლად ეცვათ, მაგრამ ვაჟები??? შთაბეჭდილება გრჩებოდა, რომ უკვე შემდგარ ინტელიგენტებთან და ბიზნესმენებთან გქონდა საქმე. ყველა მათგანი ჰალსტუხებით...
როგორც ზემოთ ავღნიშნე იქვე ახლოს მეგობარი ცხოვრობს. დავურეკე და ვუთხარი, რომ მის კარებთან ვიყავი. რა თქმა უნდა ძალიან გაუხარდა და გამოვიდა. მასთან შევედით და მაშინვე მკითხა აბა რა ქენი? იყავი?, რა გაარკვიე? უნდა ვთქვა, რომ მისგან კიდევ უფრო ბევრი რამ გავიგე, ვიდრე მან ჩემგან. თუმცა კონკრეტულად მაინც არავინ არაფერი არ იცის. ვიცით მხოლოდ, რომ: კომპანიის სახელწოდებაა BBS HOLDING და ფილიალები მთელს საქართველოში აქვს. თანაც სათავეში ქართველი ბიზნესმენი უდგას, რომელსაც ძალიან ბევრი ფული აქვს. მეგობართან სხვა რაღაცეებზეც ვისაუბრე და წამოვედი. რუსთავში შესვლისთანავე თვალში მომხვდა ხალხმრავლობა. იმ ადგილიდან, სადაც ცხენები იდგა შარტავას სახელობის ქუჩამდე ხელისუფლებას გამოფენა მოეწყო სახელწოდებით “ანგარიში ხალხს”. აბა ჩვენ კი რისი ქართველები ვართ, რომ ყველა დაგებულ ანკეს არ წამოვეგოთ და მაშინვე ქუჩაში არ გამოვიდეთ. ჰოდა ხალხიც აღფრთოვანებული სახით, ამაყად დადიოდა და ათვალიერებდა - რომელმა სამინისტრომ რა გააკეთა, ქართულ ჯარს როგორი იარაღი აქვს, როგორი ტრაქტოტები გადაეცათ (თუ გადაეცათ) გლეხებს და საერთოდ რა წარმატებებს მივაღწიეთ ამ ხელისუფლებასთან ერთად. მაგრამ ეს ყველაფერი მხოლოდ გამოფენის სახით კი არ იყო წარმოდგენილი არამედ ელექტრონული საშუალებებითაც, ვიდეო ინსტალაცია და სხვა. მოკლედ 7 სექტემბერი დიდი დღე გვქონდა მეც, რუსთავსაც და რუსთაველებსაც.
ქართული “PLAYBOY”
ჟურნალი არ არის ეროტიკული, ის არის ჟურნალი მამაკაცებისთვის
მართალია აზრთა სხვადასხვაობით, მაგრამ უცხოური პრესა საქართველოში მაინც დიდი ინტერესით შემოდის. რატომღაც ქართული კერძო კომპანიები თუ გამომცემლები ცდილობენ თავიაანთი ინტერესები უცხოელ რედაქტორებს დაუკავშირონ და მათი ჟურნალების პოპულარიზაციაზეც იზრუნონ. და მაინც, როგორი რეიტინგით სარგებლობენ ისინი და რამდენად მისაღებია ქართული საზოგადოებისთვის თუ მენტალიტეტისთვის. რუბრიკა “უცხოური პრესა” წარმოგიდგენთ ჟურნალ “PLAYBOY”-ის რედაქტორს ნიკო ნერგაძეს.
ნიკო ნერგაძე _ პროფესიით სოციოლოგია, თუმცა სტუდენტობიდან მუშაობს მედიაში, რომელიც გაზეთ “7 დღიდან” დაიწყო. მას შემდეგ თანამშრომლობს მედიის სხვადასხვა საშუალებებთან, აგრეთვე ჟურნალ “ანაბეჭდთან” და იყო ჟურნალ “ოზონის” მთავარი რედაქტორი. კითხულობს ლექციებს “ჯიპაში” (საქართველოს საზოგადოებრივ ურთიერთობათა ინსტიტუტი).
“PLAYBOY”-ის მოკლე ისტორია - პირველად 1953 წლის ბოლოს ამერიკაში გამოვიდა. მისი მთავარი რედაქტორი და გამომცემელი ჰიუ ჰეპნერია. ხოლო ნომრის ქალბატონი მერლინ მონრო. აღსანიშნავია, რომ პირველი ნომრის გამოსვლისთანავე დიდი პოპულარობით სარგებლობს და მასთან თანამშრომლობდნენ საზოგადოებისთვის კარგად ცნობილი ადამიანები, მათ შორის სალვადორ დალი, ნაბოკოვი, ფიდელ კასტრო და სხვები. ჟურნალი ოფიციალურად 23 ქავეყანაში გამოდის. წლის ბოლოს იგი ესტონეთშიც გამოვა. ყოფილ საბჭოთა ქვეყნებს შორის კი საქართველო მესამე ქვეყანაა. უნდა აღინიშნოს, რომ იგი თითქმის ყველა ქვეყანაში ლიდერობს, თუმცა ყველაზე წარმატებულ გამოცემად მაინც ბრაზილიასა და გერმანიაში ითვლება. “PLAYBOY”-ის პირველივე ქართულმა ნომერმა დიდი აჟიოტაჟი გამოიწვია. ბევრმა ის გარყვნილების წყაროდ მიიჩნია და ქართული ტრადიციების ნომერ 1 დამრღვევად დაასახელა, ქართველი ქალბატონების სკანდალური ფოტოების გამო. სწორად გათვლილი მენეჯმენტის წყალობით ჟურნალმა უკვე დაიმკვიდრა ადგილი ბეჭვდით მედიაში და სავარაუდოდ, იგივე ხარისხის, მაგრამ სხვა ფორმატის ქართული ჟურნალების ტირაჟებს ბევრად აჯობებს.
- ჟურნალის გამოცემის იდეა, როგორ დაიბადა?
- უნდა გითხრათ, რომ მე ჟურნალის დამფუძნებელი არ ვარ, ამიტომ არც იდეა მეკუთვნის. უბრალოდ მთავარ რედაქტორად ვმუშაობ. გავიგე, რომ აპირებდნენ ამ ჟურნალის გამოცემას და ჩემი განაცხადი შემოვიტანე.
- ვინ არიან დამფუძნებლები?
- იცით, როგორ არის, საერთოდ როცა რაღაცის გამოცემას აპირებენ მნიშვნელოვანია ინტერესთა თანხვედრა. ესენი არიან კერძო ჯგუფები, რომლებიც მუშოაბენ საგამომცემლო საქმეებზე. ზუსტად ვერ გეტყვით, ბევრი სხვადსხვა კომპანიაა ჩართული ამ საქმეში. ამერიკელების და ჩვენი გამომცემლების ინეტერსები ამ შემთხვევაში ერთმანეთს დაემთხვა.
- შენ პირადად იყავი ამერიკაში წასული...
- როდესაც ჩემი კანდიდატურა მიიღეს, მე და არტ-რედაქტორი ვიყავით კონსულტაციის მისაღებად. იქ შევხვდით საერთაშორისო გამოცემის უფროსს. ჟურნალის მთავარი რედაქტორი ცხოვრობს კალიფორნიაში, რომელიც არც ისე ახალგაზრდაა და ამიტომ ამ საქმეებს ნაკლებად ეხება. იქ ყოფნის პერიოდში გავეცანით სისტემას, საერთოდ როგორ მუშაობდნენ.
- დაფინანსება, როგორ ხდება, ისინი გაფინანსებენ?
- პირიქით, ფინანსები იქით მიდის. ზუსტად არ ვიცი რამდენი, მაგრამ ჩვენი ქართველი გამომცემლები უხდიან ამერიკელებს წელიწადში რაღაც გარკვეულ თანხას.
- თქვენ რატომ დაინტერესდით, რომ საქართველოში ასეთი ტიპის ჟურნალი გამოსულიყო?
- ჩემთვის პირადად დიდი პატივია, რომ ამირჩიეს, რადგან თვითონ ჟურნალი მსოფლიოში არის ყველაზე ცნობილი მამაკაცების ცხოვრებისა და სტილის შესახებ, რომელსაც აქვს დიდი ხნის ისტორია. ამასთან, ამ ჟურნალში წერდნენ ძალიან ცნობილი ადამიანები, ფაქტიურად ყველა, ვინც მეოცე საუკუნეში მოღვაწეობდა.
- ქართული მენტალიტეტისთვის რამდენად არის მისაღები ამ ტიპის ჟურნალი, ან საზოგადოების რა ნაწილზე აკეთებთ გათვლას?
- პირველ ყოვლისა აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ეს არ არის თემატურად ვიწრო ჟურნალი. იგი არის ჟურნალი მამაკაცებისთვის და არა ეროტიკული, როგორც საზოგადოების დიდი ნაწილი თვლის. ეროტიკული ჟურნალები ძირითადად უფრო ვიწრო თემატიკისაა და უფრო სხვა სპეციფიკით კეთდება. მართალია, ჩვენთან არის ეროტიკული ფოტოები, მაგრამ თუ თვითონ ჟურნალის შინაარს გადაავლებთ თვალს, არ არის მაინც და მაინც სექსზე და ეროტიკაზე. არამედ ისინი შეეხება ყველაფერ იმას, რაც შეიძლება მამაკაცს აინტერესებდეს.
- თუმცა საზოგადოება მაინც თვლის, რომ იგი ეროტიკული ხასიათისაა...
- ალბათ ისევ და ისევ ფოტოების და ფოტო სესიების გამო, რომლებიც წლების განმავლობაში სხვებს ჯობდა და სხვებზე უკეთესი იყო. ჩვენი დამოკიდებულება კი ასეთია, რომ ჩვენ ვაშუქებთ ყველაფერ იმას, რაც შეიძლება აინტერესებდეს მამაკაცს, მათ შორის, რა თქმა უნდა ქალიც, მაგრამ მხოლოდ ამით არ ამოიწურება.
- თემატიკა როგორ ირჩევა?
- გამოცემებს შორის შეთანხმება არ ხდება. როგორ გითხრათ ჟურნალს აქვს სულ 23 საერთაშორისო გამოცემა. ყველა გამოცემა თვითონ წყვეტს, როგორი ჟურნალი გააკეთოს. იდეაში შესაძლებელია ჩვენ გვქონდეს მხოლოდ ადგილობრივი მასალები და შეიძლება იყოს მხოლოდ ნათარგმნი. მაგრამ არც ერთია სახარბიელო და არც მეორე, რადგან პირველ შემთხვევაში ანუ მხოლოდ ჩვენი თემებით დავკარგავთ ძალიან ბევრ კარგ მასალს და ფოტოებს, რომლებიც სხვა გამოცემებში გადის. მხოლოდ მათი მასალები კი ქართველი მკითხველისთვის ნაკლებად იქნება საინტერესო. უბრალოდ ამ ყველაფერს რაღაც შუალედი უნდა ქონდეს. პირველ რიგში რა თქმა უნდა გამოვდივართ ისევ ქართველი მკითხველის ინტერესებიდან, ამიტომ მთავარი გამოცემა სრულებით გვანდობს რა გავაკეთოთ ჩვენი მომხმარებლებისთვის.
– მასალები ითარგმნება?
– საერთოდ ჩვენ გვინდა პროცენტული თანაფარდობა 70-30-ზე იყოს. ანუ 70% იყოს ადგილობრივი მასალა თავის ფოტო სესიებთან ერთად, ხოლო 30% ავიღოთ ამერიკული და სხვა გამოცემებიდან. თავდაპირველად ცოტა მეტია თანაფარდობა, სანამ საქმეს ავაწყობთ, მაგრამ ამ შემთხვევაშიც ვიღებთ ისეთ მასალებს, რომლებიც მკითხველს დააინტერესებს. მეორე ნომერი, რომელზეც ვმუშოაბთ დაახლოებით ასეთი ხასიათის იქნება – ვთარგმნეთ სტატია “სექსი ირანში”. ირანი ჩვენი მეზობელი ქავეყანაა და ჩავთვალეთ, რომ საინტერესოა. გვექნება ერთი ფოტო სესია, რომელიც ავიღეთ პოლონელებისგან და ამერიკული მოთხრობა.
– ადგილობრივი მასალები დაახლოებით რა ხასიათისაა?
– ამის განსაზღვრა კონკრეტულად ცოტა რთულია. იგივე მეორე ნომერში იქნება ინფორმაცია ფიტნესის შესახებ, აგრეთვე ლიტერატურული პუბლიკაციები. საერთოდ არანაირი თემატიკით არ ვიზღუდებით, რადგან ვფიქრობთ, რომ მამაკაცებს ყველანაირი თემა აინტერესებთ.
– პირველი ნომრის გამოსვლის შემდეგ თუ იყო წერილები ან ზარები რედაქციაში?
– გამოხმაურება ძალიან დიდი იყო. გვირეკავდნენ, მოდიოდნენ, გვიზიარებდნენ თავიაანთ შეხედულებებს. ისე ძალიან არაერთგვაროვანი რეაქცია იყო. უმეტესობას თვითონ იდეა, ჟურნალი მოეწონა, თუმცა უფრო მეტს ითხოვდნენ.
– მეტს რას გულისხმობთ?
– რომ იყოს უფრო მრავალფეროვანი სტატიების მხრივ. იყოს უფრო მეტი ქართველი ქალების ფოტოები.
– ძირითადად რა ასაკის მკითხველი გამოგეხმაურათ?
– ყველა თაობის ადამიანები იყვნენ. საერთოდ ჩვენს ჟურნალს მსოფლიოში ფართო ასაკობრივი ჯგუფი ჰყავს. მე არ ვთვლი, რომ მაინცდამაინც ვთქვათ თინეიჯერების ჟურნალია.
– თანამშრომლები ბევრი გყავთ?
– მუდმივი თანამშრომლები ბევრი არ გვყავს. მხოლოდ სარედაქციო ნაწილი და დიზაინი. ჟურნალისტები ჰონორარებზე მუშაობენ.
– გაყიდვის ფასი?
– ფასი მე არ დამიდია, გამომცემლებმა გადაწყვიტეს ასე, თუმცა არ ვთვლი, რომ ძვირადღირებულია.
– პირველი ნომრისთვის შავი ფონი რატომ შეარჩიეთ?
– უბრალოდ პირველი ნომერი იყო და არ ვიცოდით რა გაგვეკეთებინა. გადავწყვიტეთ, ჩვენი ემბლემა კურდღლის თავი ყოფილიყო. მაგრამ ეს მხოლოდ ჩვენ არ გაგვიკეთებია. ძალიან ბევრ გამოცემას ჰქონდა ასე გაკეთებული პირველ ნომერზე. მეორე ნომრიდან უკვე ქალების ფოტოები იქნება.
– ქართველი ქალების?
– კი. კონკურსიც იყო გამოცხადებული და ჩვენც ვმუშაობდით. ზოგი გვეთანხმება, ზოგი არა.
– როგორ ფიქრობთ წარმატებული იქნება ჩვენთან?
– ზუსტი ინფორმაცია არ მაქვს, მაგრამ როგორც ვიცი 15 თუ 16 ათასი უკვე გაიყიდა. შემდეგ როგორ იქნება დრო და ჩვენი მუშაობა გვიჩვენებს. პირველი მაინც ყველას აინტერესებდა, მაგრამ შევეცდებით მორიგი ნომრები უფრო საინტერესო იყოს.
– კმაყოფილი ხართ, როგორ თვლით იპოვეთ თქვენი თავი?
– ჯერ-ჯერობით ძალიან კმაყოფილი ვარ და ძალიან დიდი სურვილი მაქვს გავაკეთო ისე, როგორც ჟურნალის სახელს და ისტორიას ეკადრება. ვთვლი, რომ ჯერ კიდევ დიდი გზა გვაქვს გასავლელი.
– ოჯახი რას ფიქრობს?
– ნორმალურად უყურებენ. სამუშაო პროცესი ჩვეულებრივია, ისევე როგორც ყველგან. სპეციფიკიდან გამომდინარე, უბრალოდ უფრო მეტ შიშველ სხეულთან გვაქვს ურთიერთობა.
P.R. ამჟამად მუშაობა მეორე ნომერზე მიმდინარეობს, რომელიც ორ კვირაში გამოვა. როგორც რედაქტორი გვეუბნება ის ბევრად უფრო მრავალფეროვანი და საინტერესო იქნება პირველ ნომერთან შედარებით.
2007 წელი
ჟურნალი არ არის ეროტიკული, ის არის ჟურნალი მამაკაცებისთვის
მართალია აზრთა სხვადასხვაობით, მაგრამ უცხოური პრესა საქართველოში მაინც დიდი ინტერესით შემოდის. რატომღაც ქართული კერძო კომპანიები თუ გამომცემლები ცდილობენ თავიაანთი ინტერესები უცხოელ რედაქტორებს დაუკავშირონ და მათი ჟურნალების პოპულარიზაციაზეც იზრუნონ. და მაინც, როგორი რეიტინგით სარგებლობენ ისინი და რამდენად მისაღებია ქართული საზოგადოებისთვის თუ მენტალიტეტისთვის. რუბრიკა “უცხოური პრესა” წარმოგიდგენთ ჟურნალ “PLAYBOY”-ის რედაქტორს ნიკო ნერგაძეს.
ნიკო ნერგაძე _ პროფესიით სოციოლოგია, თუმცა სტუდენტობიდან მუშაობს მედიაში, რომელიც გაზეთ “7 დღიდან” დაიწყო. მას შემდეგ თანამშრომლობს მედიის სხვადასხვა საშუალებებთან, აგრეთვე ჟურნალ “ანაბეჭდთან” და იყო ჟურნალ “ოზონის” მთავარი რედაქტორი. კითხულობს ლექციებს “ჯიპაში” (საქართველოს საზოგადოებრივ ურთიერთობათა ინსტიტუტი).
“PLAYBOY”-ის მოკლე ისტორია - პირველად 1953 წლის ბოლოს ამერიკაში გამოვიდა. მისი მთავარი რედაქტორი და გამომცემელი ჰიუ ჰეპნერია. ხოლო ნომრის ქალბატონი მერლინ მონრო. აღსანიშნავია, რომ პირველი ნომრის გამოსვლისთანავე დიდი პოპულარობით სარგებლობს და მასთან თანამშრომლობდნენ საზოგადოებისთვის კარგად ცნობილი ადამიანები, მათ შორის სალვადორ დალი, ნაბოკოვი, ფიდელ კასტრო და სხვები. ჟურნალი ოფიციალურად 23 ქავეყანაში გამოდის. წლის ბოლოს იგი ესტონეთშიც გამოვა. ყოფილ საბჭოთა ქვეყნებს შორის კი საქართველო მესამე ქვეყანაა. უნდა აღინიშნოს, რომ იგი თითქმის ყველა ქვეყანაში ლიდერობს, თუმცა ყველაზე წარმატებულ გამოცემად მაინც ბრაზილიასა და გერმანიაში ითვლება. “PLAYBOY”-ის პირველივე ქართულმა ნომერმა დიდი აჟიოტაჟი გამოიწვია. ბევრმა ის გარყვნილების წყაროდ მიიჩნია და ქართული ტრადიციების ნომერ 1 დამრღვევად დაასახელა, ქართველი ქალბატონების სკანდალური ფოტოების გამო. სწორად გათვლილი მენეჯმენტის წყალობით ჟურნალმა უკვე დაიმკვიდრა ადგილი ბეჭვდით მედიაში და სავარაუდოდ, იგივე ხარისხის, მაგრამ სხვა ფორმატის ქართული ჟურნალების ტირაჟებს ბევრად აჯობებს.
- ჟურნალის გამოცემის იდეა, როგორ დაიბადა?
- უნდა გითხრათ, რომ მე ჟურნალის დამფუძნებელი არ ვარ, ამიტომ არც იდეა მეკუთვნის. უბრალოდ მთავარ რედაქტორად ვმუშაობ. გავიგე, რომ აპირებდნენ ამ ჟურნალის გამოცემას და ჩემი განაცხადი შემოვიტანე.
- ვინ არიან დამფუძნებლები?
- იცით, როგორ არის, საერთოდ როცა რაღაცის გამოცემას აპირებენ მნიშვნელოვანია ინტერესთა თანხვედრა. ესენი არიან კერძო ჯგუფები, რომლებიც მუშოაბენ საგამომცემლო საქმეებზე. ზუსტად ვერ გეტყვით, ბევრი სხვადსხვა კომპანიაა ჩართული ამ საქმეში. ამერიკელების და ჩვენი გამომცემლების ინეტერსები ამ შემთხვევაში ერთმანეთს დაემთხვა.
- შენ პირადად იყავი ამერიკაში წასული...
- როდესაც ჩემი კანდიდატურა მიიღეს, მე და არტ-რედაქტორი ვიყავით კონსულტაციის მისაღებად. იქ შევხვდით საერთაშორისო გამოცემის უფროსს. ჟურნალის მთავარი რედაქტორი ცხოვრობს კალიფორნიაში, რომელიც არც ისე ახალგაზრდაა და ამიტომ ამ საქმეებს ნაკლებად ეხება. იქ ყოფნის პერიოდში გავეცანით სისტემას, საერთოდ როგორ მუშაობდნენ.
- დაფინანსება, როგორ ხდება, ისინი გაფინანსებენ?
- პირიქით, ფინანსები იქით მიდის. ზუსტად არ ვიცი რამდენი, მაგრამ ჩვენი ქართველი გამომცემლები უხდიან ამერიკელებს წელიწადში რაღაც გარკვეულ თანხას.
- თქვენ რატომ დაინტერესდით, რომ საქართველოში ასეთი ტიპის ჟურნალი გამოსულიყო?
- ჩემთვის პირადად დიდი პატივია, რომ ამირჩიეს, რადგან თვითონ ჟურნალი მსოფლიოში არის ყველაზე ცნობილი მამაკაცების ცხოვრებისა და სტილის შესახებ, რომელსაც აქვს დიდი ხნის ისტორია. ამასთან, ამ ჟურნალში წერდნენ ძალიან ცნობილი ადამიანები, ფაქტიურად ყველა, ვინც მეოცე საუკუნეში მოღვაწეობდა.
- ქართული მენტალიტეტისთვის რამდენად არის მისაღები ამ ტიპის ჟურნალი, ან საზოგადოების რა ნაწილზე აკეთებთ გათვლას?
- პირველ ყოვლისა აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ეს არ არის თემატურად ვიწრო ჟურნალი. იგი არის ჟურნალი მამაკაცებისთვის და არა ეროტიკული, როგორც საზოგადოების დიდი ნაწილი თვლის. ეროტიკული ჟურნალები ძირითადად უფრო ვიწრო თემატიკისაა და უფრო სხვა სპეციფიკით კეთდება. მართალია, ჩვენთან არის ეროტიკული ფოტოები, მაგრამ თუ თვითონ ჟურნალის შინაარს გადაავლებთ თვალს, არ არის მაინც და მაინც სექსზე და ეროტიკაზე. არამედ ისინი შეეხება ყველაფერ იმას, რაც შეიძლება მამაკაცს აინტერესებდეს.
- თუმცა საზოგადოება მაინც თვლის, რომ იგი ეროტიკული ხასიათისაა...
- ალბათ ისევ და ისევ ფოტოების და ფოტო სესიების გამო, რომლებიც წლების განმავლობაში სხვებს ჯობდა და სხვებზე უკეთესი იყო. ჩვენი დამოკიდებულება კი ასეთია, რომ ჩვენ ვაშუქებთ ყველაფერ იმას, რაც შეიძლება აინტერესებდეს მამაკაცს, მათ შორის, რა თქმა უნდა ქალიც, მაგრამ მხოლოდ ამით არ ამოიწურება.
- თემატიკა როგორ ირჩევა?
- გამოცემებს შორის შეთანხმება არ ხდება. როგორ გითხრათ ჟურნალს აქვს სულ 23 საერთაშორისო გამოცემა. ყველა გამოცემა თვითონ წყვეტს, როგორი ჟურნალი გააკეთოს. იდეაში შესაძლებელია ჩვენ გვქონდეს მხოლოდ ადგილობრივი მასალები და შეიძლება იყოს მხოლოდ ნათარგმნი. მაგრამ არც ერთია სახარბიელო და არც მეორე, რადგან პირველ შემთხვევაში ანუ მხოლოდ ჩვენი თემებით დავკარგავთ ძალიან ბევრ კარგ მასალს და ფოტოებს, რომლებიც სხვა გამოცემებში გადის. მხოლოდ მათი მასალები კი ქართველი მკითხველისთვის ნაკლებად იქნება საინტერესო. უბრალოდ ამ ყველაფერს რაღაც შუალედი უნდა ქონდეს. პირველ რიგში რა თქმა უნდა გამოვდივართ ისევ ქართველი მკითხველის ინტერესებიდან, ამიტომ მთავარი გამოცემა სრულებით გვანდობს რა გავაკეთოთ ჩვენი მომხმარებლებისთვის.
– მასალები ითარგმნება?
– საერთოდ ჩვენ გვინდა პროცენტული თანაფარდობა 70-30-ზე იყოს. ანუ 70% იყოს ადგილობრივი მასალა თავის ფოტო სესიებთან ერთად, ხოლო 30% ავიღოთ ამერიკული და სხვა გამოცემებიდან. თავდაპირველად ცოტა მეტია თანაფარდობა, სანამ საქმეს ავაწყობთ, მაგრამ ამ შემთხვევაშიც ვიღებთ ისეთ მასალებს, რომლებიც მკითხველს დააინტერესებს. მეორე ნომერი, რომელზეც ვმუშოაბთ დაახლოებით ასეთი ხასიათის იქნება – ვთარგმნეთ სტატია “სექსი ირანში”. ირანი ჩვენი მეზობელი ქავეყანაა და ჩავთვალეთ, რომ საინტერესოა. გვექნება ერთი ფოტო სესია, რომელიც ავიღეთ პოლონელებისგან და ამერიკული მოთხრობა.
– ადგილობრივი მასალები დაახლოებით რა ხასიათისაა?
– ამის განსაზღვრა კონკრეტულად ცოტა რთულია. იგივე მეორე ნომერში იქნება ინფორმაცია ფიტნესის შესახებ, აგრეთვე ლიტერატურული პუბლიკაციები. საერთოდ არანაირი თემატიკით არ ვიზღუდებით, რადგან ვფიქრობთ, რომ მამაკაცებს ყველანაირი თემა აინტერესებთ.
– პირველი ნომრის გამოსვლის შემდეგ თუ იყო წერილები ან ზარები რედაქციაში?
– გამოხმაურება ძალიან დიდი იყო. გვირეკავდნენ, მოდიოდნენ, გვიზიარებდნენ თავიაანთ შეხედულებებს. ისე ძალიან არაერთგვაროვანი რეაქცია იყო. უმეტესობას თვითონ იდეა, ჟურნალი მოეწონა, თუმცა უფრო მეტს ითხოვდნენ.
– მეტს რას გულისხმობთ?
– რომ იყოს უფრო მრავალფეროვანი სტატიების მხრივ. იყოს უფრო მეტი ქართველი ქალების ფოტოები.
– ძირითადად რა ასაკის მკითხველი გამოგეხმაურათ?
– ყველა თაობის ადამიანები იყვნენ. საერთოდ ჩვენს ჟურნალს მსოფლიოში ფართო ასაკობრივი ჯგუფი ჰყავს. მე არ ვთვლი, რომ მაინცდამაინც ვთქვათ თინეიჯერების ჟურნალია.
– თანამშრომლები ბევრი გყავთ?
– მუდმივი თანამშრომლები ბევრი არ გვყავს. მხოლოდ სარედაქციო ნაწილი და დიზაინი. ჟურნალისტები ჰონორარებზე მუშაობენ.
– გაყიდვის ფასი?
– ფასი მე არ დამიდია, გამომცემლებმა გადაწყვიტეს ასე, თუმცა არ ვთვლი, რომ ძვირადღირებულია.
– პირველი ნომრისთვის შავი ფონი რატომ შეარჩიეთ?
– უბრალოდ პირველი ნომერი იყო და არ ვიცოდით რა გაგვეკეთებინა. გადავწყვიტეთ, ჩვენი ემბლემა კურდღლის თავი ყოფილიყო. მაგრამ ეს მხოლოდ ჩვენ არ გაგვიკეთებია. ძალიან ბევრ გამოცემას ჰქონდა ასე გაკეთებული პირველ ნომერზე. მეორე ნომრიდან უკვე ქალების ფოტოები იქნება.
– ქართველი ქალების?
– კი. კონკურსიც იყო გამოცხადებული და ჩვენც ვმუშაობდით. ზოგი გვეთანხმება, ზოგი არა.
– როგორ ფიქრობთ წარმატებული იქნება ჩვენთან?
– ზუსტი ინფორმაცია არ მაქვს, მაგრამ როგორც ვიცი 15 თუ 16 ათასი უკვე გაიყიდა. შემდეგ როგორ იქნება დრო და ჩვენი მუშაობა გვიჩვენებს. პირველი მაინც ყველას აინტერესებდა, მაგრამ შევეცდებით მორიგი ნომრები უფრო საინტერესო იყოს.
– კმაყოფილი ხართ, როგორ თვლით იპოვეთ თქვენი თავი?
– ჯერ-ჯერობით ძალიან კმაყოფილი ვარ და ძალიან დიდი სურვილი მაქვს გავაკეთო ისე, როგორც ჟურნალის სახელს და ისტორიას ეკადრება. ვთვლი, რომ ჯერ კიდევ დიდი გზა გვაქვს გასავლელი.
– ოჯახი რას ფიქრობს?
– ნორმალურად უყურებენ. სამუშაო პროცესი ჩვეულებრივია, ისევე როგორც ყველგან. სპეციფიკიდან გამომდინარე, უბრალოდ უფრო მეტ შიშველ სხეულთან გვაქვს ურთიერთობა.
P.R. ამჟამად მუშაობა მეორე ნომერზე მიმდინარეობს, რომელიც ორ კვირაში გამოვა. როგორც რედაქტორი გვეუბნება ის ბევრად უფრო მრავალფეროვანი და საინტერესო იქნება პირველ ნომერთან შედარებით.
2007 წელი
პანტანასას ღვთისმშობელი
ყოველთა დედოფლის სავანე
ზაჰესში ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის, ყოველთა დედოფლის, პანტანასას სახელობის დედათა მონასტერი, ყოველთა დედოფლის სავანე შენდება
პანტანასას ღვთისმშობელი XVII საუკუნის ხატია და მას დიდი ისტორია აქვს. ხატის ორიგინალი ათონის მთაზე, ვატოპეტის დიდ მონასტერში, ჩრდილოეთის კათოლიკონის ერთ-ერთ სვეტზეა დაბრძანებული და თავისი საოცარი თვისებებით გამოირჩევა. მას უამრავი სასწაული აქვს მოხდენილი და განსაკუთრებული შემწეა ონკოლოგიური დაავადებებისა. საოცარია, ალბათ ის ფაქტი, რომ ვატოპეტის მონასტრიდან ამ ხატის მხოლოდ სამადსამი ასლი არსებობს. ერთი, როგორც ვთქვით თვითონ ვატოპეტის მონასტერშია დაბრძანებული. ხატის პირველი ასლი მისი მეტოქიონისთვის დაიწერა, რომელიც ქსანცში თურქეთის საზღვართან ახლოს, რამოდენიმე კილომეტრში საოცარი სილამაზის, წყალზე მოტივტივე ტაძარშია დაბრძანებული, მეორე ასლი იოანე კროშტანტელის ხელმძღვანელობით დაიწერა და ჩამობრძანდა რუსეთში ბავშვთა ონკოლოგიურ ცენტრში, მესამე ასლი კი ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის სახელობის ეკლესიისთვის დაიწერა, რომელიც 2003 წელს ტაძრის წინამძღვარმა მამა გიორგი რაზმაძემ ჩამოაბრძანა. “ჩვენ გერონტა ეფრემთან გვაქვს ძალიან კარგი და დიდი ხნის ურთიერთობა. ამიტომ ჩვენ თხოვნით მივმართეთ მას, რომ სურვილი გვქონდა ამ ხატის ასლი საქართველოშიც ყოფილიყო. როდესაც ხატი მოგვქონდა, ათონის მთაზე შეხვედრის დროს გერონტა ეფრემმა გვითხრა: - “თქვენ არ იცით რამხელა წყალობა მოდის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლისა საქართველოში.” ეს წყალობა მართლაც ნელ-ნელა ცხადდება და ადამიანებს აძლევს დიდ სულიერ ძალებს, გამორჩეულად კი ონკოლოგიური ავადმყოფობით დაავადებულ იმ ადამიანებს, რომლებიც განსაკუთრებულად ელოდებიან ღვთის წყალობას.” – გვიხსნის მამა გიორგი. აქვე აღვნიშნავთ იმასაც, რომ ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის სახელობის ტაძარში, კვირაში ორჯერ ოთხშაბათსა და პარასკევს დღის 2 საათზე აღევლინება ჯანმრთელობის პარაკლისი და უსასყიდლოდ გაიცემა სამკურნალო ზეთი ღვთისმშობლის კანდელიდან. ხატთან დღემდე აღესრულება სასწაულები. მრავალი ადამიანი განიკურნა, მრავალთა ავადმყოფობამ პროგრესირება შეწყვიტა.
ხატის სასწაულები
ათონის მთაზე დაცული პანტანასას ღვთისმშობელი დგევანდელ დგემდე ახდენს სასწაულს. ერთ-ერთმა ბერმა, რომელიც ამ ხატის წინაშე ლოცულობდა ჩვენებით ნახა, რომ ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატი გაბრწყინდა და საოცარი თვისება მიიღო, რომელმაც უთხრა: - ჩემი გამოსახულებით მრავალი ადამიანი მიიღებს კურნებას და დიდ სულიერ ძალას. ჩვენების დასრულების შემდეგ, რამდენიმე დღეში ერთ-ერთი მომლოცველი მივიდა ათენიდან, რომელიც მაგიით იყო შეპყრობილი და ხატმა თავის სიახლოვეს არ მიუშვა. იგი მიხვდა თავის დანაშაულს და ხატის წინაშე შეინანა. შენდობა ითხოვა ბერებისგან, რის შემდეგაც პანტანასას ღვთისმშობელმა მისცა საშუალება, რომ მისულიყო და ხატს მთხვეოდა. ამის შემდეგ აღთქმა დადო ამ ადამიანმა, რომ საერთოდ შეიცვლიდა ცხოვრების წესს და მართლაც შეუდგა ქრისტიანულ ღვაწლს. ბოლო სასწაული კი, რომელიც ხატის წინაშე აღესრულა ხრამში გადავარდნილი ადამიანის განკურნებაა. იგი უგონო მდგომარეობაში იმყოფებოდა და ექიმები მის გადარჩენას არც კი ვარაუდობდნენ. თუმცა ამ ხატის წინაშე დედის ლოცვის შემდეგ იგი რამდენიმე დღეში საავადმყოფოდან სრულიად ჯანმრთელი გამოიწერა. “ასეთი უამარავი სასწაული აღესრულება ამ საოცარი ხატის წინაშე. საოცარია ის მომენტიც, რომ უამრავი ონკოლოგიური ავადმყოფობით დაავადებული ადამიანი არის ამ ხატისგან განკურნებული. მის შესახებ სამადლობელი წერილებიც არის დაწერილი და გაგზავნილი ვატოპეტის მონასტერში. საოცარია ისიც, რომ ჩვენი პანტანასას ღვთისმშობლის ხატსაც უამრავი ადამიანი ჰყავს განკურნებული და დღემდე ამ ხატიდან წაღებული კანდელის ზეთი მრავალ ადამიანს აძლევს წყალობას, კურნებას და ის პროგრესირებადი ონკოლოგიური დაავადებები ერთ ზღვარზე ჩერდება და აღარ ვითარდება.”- ამბობს მამა გიორგი.
მონასტრის მშენებლობა
არც ისე დიდი ხნის წინ კი გადაწყდა, რომ პანტანასას ღვთისმშობლის ხატისთვის ტაძარი აგებულიყო. თუმცა მამა გიორგის სულიერ შვილებს, რამდენიმე გოგონას სურვილი გაუჩნდათ მონასტრული ცხოვრებისთვის მიეყოთ ხელი, რომლებიც გერონტა ეფრემის კურთხევით საბერძნეთში, მის მეტოქეონში, მთავარ ანგელოზთა მონასტერში (ათენიდან დაახლოებით 180 კილომეტრის მოშორებით) წავიდნენ, სადაც ისინი ბერმონაზვნულ ცხოვრების წესს სწავლობენ. როგორც მამა გიორგი ამბობს: “ჩვენი გოგონები 5 წლით არიან წასულები. უკვე წელიწად ნახევარი გავიდა და უნდა შევეცადოთ ამ პერიოდში დავასრულოთ მონასტრის მშენებლობა. საერთოდ მონასტრის მშენებლობა ასეა განსაზღვრული: შენდება ცენტრალური ტაძარი ყველა წმინდა ღვთისმშობლის მიძინების, ერთ მხარეს იქნება წმინდა გიორგის, მეორე მხარეს კი წმინდა ნიკოლოზის ტაძრები. მთლიან კომპლექსში კი დაახლოებით შვიდი-რვა სხვადასხვა ზომის ეკლესიებია განსაზღვრული. ამასთან საცხოვრებელი კერია თავისი ინფრასტრუქტურით. პირველ ეტაპზე რა თქმა უნდა შევეცდებით ცენტრალური ტაძარი ავაშენოთ, კერია საცხოვრებელი და გალავანი, შემდეგ კი ღვთის წყალობით გავაგრძელებთ მშენებლობას. ალბათ ნიშანდობლივი იქნება ის ფაქტი, რომ იქიდან დაბრუნებული დედები განსაკუთრებულად ილოცებენ იმ ონკოლოგიური ავადმყოფობით დაავადებული ადამიანებისთვის, რომელთა რიცხვიც, ჩვენდა სამწუხაროდ ჩვენს პერიოდში ძალიან გაიზარდა.”უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ მონასტრის მშენებლობა შემოწირულობებით დაიწყო. როგორც ცნობილია განკურნებული ადამიანები თვითონ ხატს წირავდნენ სხვადსხვა სახის ძვირფას ნივთებს მადლიერების ნიშნად დედა ღვთისმშობლისა. როგორც მამა გიორგი ამბობს: “არსებობს ასეთი ტრადიცია. როცა რაღაც პერიოდში გარკვეული სახის შემოწირულობები დაგროვდება, მათ ვხსნით და ჩვენც გერონტა ეფრემის რჩევით დავიწყეთ მონასტრის საძირკვლის მშენებლობა. იმედი გვაქვს, რომ ბოლომდე მივიყვანთ ამ კეთილშობილურ საქმეს. განსაკუთრებული იმედი გვაქვს კიდევ მართლამადიდებელი ქრისტიანებისა, რომლებიც შეგვეწევიან და ხელს გაგვიმართავენ მონასტრის მშენებლობაში.”
მღვდელი გიორგი რაზმაძე
პროფესიით სტომატოლოგია. ფეხბურთსაც თამაშობდა. არასდროს უფიქრია, რომ ოდესმე სასულიერო პირი გახდებოდა, თუმცა მეგობრებთან სულიერ და რელიგიურ საკითხებზე ხშირი საუბრის შემდეგ 90-იან წლებში პირველად პეტრე-პავლობის მარხვაც შეინახა, აღსარებაც თქვა და ზიარებაც მიიღო. როგორც თავად აღიარებს: “ასე ნელ-ნელა შევუდექი ამ ცხოვრებას.” 1998 წლიდან კი ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის სახელობის ტაძრის წინამძღვარია. ახლა კი ფიქრობს, რომ ასეთი იყო ღვთის მოწოდება და თავადაც ღვთის ნებას დაემორჩილა: “ბევრი ადამინი მიდის უფლამდე სხვადსხვა გზით და ალბათ ჩემს ცხოვრებაშიც იყო გარკვეული მომენტი, რამაც ამ გზამდე მიმიყვანა და დამაყენა. ჩვენ ქრისტიანები ცათა სასუფევლისკენ მივისწრაფვით და ვფიქრობ ამ ქვეყანაზე ყველა ქრისტიანის მიზანი ცხონება უნდა იყოს. მართალია ძალიან რთულია ამ წუთისოფელში ცხონების გზაზე დგომა, სიარული ამ ვიწრო გზაზე, მაგრამ თუკი ჩვენ გვწამს, რომ ქრისტე არსებობს, ის მოკვდა ჩვენთვის და ჩვენი გულისთვის აღსდგა, ცხონების კარები გაგვიღო სასუფევლისკენ, ჩვენც უნდა გავათვითცნობიეროთ და მასთან ერთად უნდა მოვკვდეთ, რომ მარადიულობაში უფალთან ერთად ვიყოთ. მე ამის ნამდვილად მჯერა და უამრავი მაგალითიც არის, როგორც წმინდანების ისე ქრისტეს ცხოვრებაში. ამიტომ მე ყველას ვუსურვებ ამ გზას შედგომოდნენ და იტვირთონ ის უღელი, რომელსაც ქრისტიანობა და მართლმადიდებლობა ქვია.”
P.R. ინფორმაცია მოგვაწოდა და ვესაუბრეთ ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის ტაძრის წინამძღვარს მამა გიორგი რაზმაძეს.
ყოველთა დედოფლის სავანე
ზაჰესში ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის, ყოველთა დედოფლის, პანტანასას სახელობის დედათა მონასტერი, ყოველთა დედოფლის სავანე შენდება
პანტანასას ღვთისმშობელი XVII საუკუნის ხატია და მას დიდი ისტორია აქვს. ხატის ორიგინალი ათონის მთაზე, ვატოპეტის დიდ მონასტერში, ჩრდილოეთის კათოლიკონის ერთ-ერთ სვეტზეა დაბრძანებული და თავისი საოცარი თვისებებით გამოირჩევა. მას უამრავი სასწაული აქვს მოხდენილი და განსაკუთრებული შემწეა ონკოლოგიური დაავადებებისა. საოცარია, ალბათ ის ფაქტი, რომ ვატოპეტის მონასტრიდან ამ ხატის მხოლოდ სამადსამი ასლი არსებობს. ერთი, როგორც ვთქვით თვითონ ვატოპეტის მონასტერშია დაბრძანებული. ხატის პირველი ასლი მისი მეტოქიონისთვის დაიწერა, რომელიც ქსანცში თურქეთის საზღვართან ახლოს, რამოდენიმე კილომეტრში საოცარი სილამაზის, წყალზე მოტივტივე ტაძარშია დაბრძანებული, მეორე ასლი იოანე კროშტანტელის ხელმძღვანელობით დაიწერა და ჩამობრძანდა რუსეთში ბავშვთა ონკოლოგიურ ცენტრში, მესამე ასლი კი ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის სახელობის ეკლესიისთვის დაიწერა, რომელიც 2003 წელს ტაძრის წინამძღვარმა მამა გიორგი რაზმაძემ ჩამოაბრძანა. “ჩვენ გერონტა ეფრემთან გვაქვს ძალიან კარგი და დიდი ხნის ურთიერთობა. ამიტომ ჩვენ თხოვნით მივმართეთ მას, რომ სურვილი გვქონდა ამ ხატის ასლი საქართველოშიც ყოფილიყო. როდესაც ხატი მოგვქონდა, ათონის მთაზე შეხვედრის დროს გერონტა ეფრემმა გვითხრა: - “თქვენ არ იცით რამხელა წყალობა მოდის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლისა საქართველოში.” ეს წყალობა მართლაც ნელ-ნელა ცხადდება და ადამიანებს აძლევს დიდ სულიერ ძალებს, გამორჩეულად კი ონკოლოგიური ავადმყოფობით დაავადებულ იმ ადამიანებს, რომლებიც განსაკუთრებულად ელოდებიან ღვთის წყალობას.” – გვიხსნის მამა გიორგი. აქვე აღვნიშნავთ იმასაც, რომ ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის სახელობის ტაძარში, კვირაში ორჯერ ოთხშაბათსა და პარასკევს დღის 2 საათზე აღევლინება ჯანმრთელობის პარაკლისი და უსასყიდლოდ გაიცემა სამკურნალო ზეთი ღვთისმშობლის კანდელიდან. ხატთან დღემდე აღესრულება სასწაულები. მრავალი ადამიანი განიკურნა, მრავალთა ავადმყოფობამ პროგრესირება შეწყვიტა.
ხატის სასწაულები
ათონის მთაზე დაცული პანტანასას ღვთისმშობელი დგევანდელ დგემდე ახდენს სასწაულს. ერთ-ერთმა ბერმა, რომელიც ამ ხატის წინაშე ლოცულობდა ჩვენებით ნახა, რომ ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატი გაბრწყინდა და საოცარი თვისება მიიღო, რომელმაც უთხრა: - ჩემი გამოსახულებით მრავალი ადამიანი მიიღებს კურნებას და დიდ სულიერ ძალას. ჩვენების დასრულების შემდეგ, რამდენიმე დღეში ერთ-ერთი მომლოცველი მივიდა ათენიდან, რომელიც მაგიით იყო შეპყრობილი და ხატმა თავის სიახლოვეს არ მიუშვა. იგი მიხვდა თავის დანაშაულს და ხატის წინაშე შეინანა. შენდობა ითხოვა ბერებისგან, რის შემდეგაც პანტანასას ღვთისმშობელმა მისცა საშუალება, რომ მისულიყო და ხატს მთხვეოდა. ამის შემდეგ აღთქმა დადო ამ ადამიანმა, რომ საერთოდ შეიცვლიდა ცხოვრების წესს და მართლაც შეუდგა ქრისტიანულ ღვაწლს. ბოლო სასწაული კი, რომელიც ხატის წინაშე აღესრულა ხრამში გადავარდნილი ადამიანის განკურნებაა. იგი უგონო მდგომარეობაში იმყოფებოდა და ექიმები მის გადარჩენას არც კი ვარაუდობდნენ. თუმცა ამ ხატის წინაშე დედის ლოცვის შემდეგ იგი რამდენიმე დღეში საავადმყოფოდან სრულიად ჯანმრთელი გამოიწერა. “ასეთი უამარავი სასწაული აღესრულება ამ საოცარი ხატის წინაშე. საოცარია ის მომენტიც, რომ უამრავი ონკოლოგიური ავადმყოფობით დაავადებული ადამიანი არის ამ ხატისგან განკურნებული. მის შესახებ სამადლობელი წერილებიც არის დაწერილი და გაგზავნილი ვატოპეტის მონასტერში. საოცარია ისიც, რომ ჩვენი პანტანასას ღვთისმშობლის ხატსაც უამრავი ადამიანი ჰყავს განკურნებული და დღემდე ამ ხატიდან წაღებული კანდელის ზეთი მრავალ ადამიანს აძლევს წყალობას, კურნებას და ის პროგრესირებადი ონკოლოგიური დაავადებები ერთ ზღვარზე ჩერდება და აღარ ვითარდება.”- ამბობს მამა გიორგი.
მონასტრის მშენებლობა
არც ისე დიდი ხნის წინ კი გადაწყდა, რომ პანტანასას ღვთისმშობლის ხატისთვის ტაძარი აგებულიყო. თუმცა მამა გიორგის სულიერ შვილებს, რამდენიმე გოგონას სურვილი გაუჩნდათ მონასტრული ცხოვრებისთვის მიეყოთ ხელი, რომლებიც გერონტა ეფრემის კურთხევით საბერძნეთში, მის მეტოქეონში, მთავარ ანგელოზთა მონასტერში (ათენიდან დაახლოებით 180 კილომეტრის მოშორებით) წავიდნენ, სადაც ისინი ბერმონაზვნულ ცხოვრების წესს სწავლობენ. როგორც მამა გიორგი ამბობს: “ჩვენი გოგონები 5 წლით არიან წასულები. უკვე წელიწად ნახევარი გავიდა და უნდა შევეცადოთ ამ პერიოდში დავასრულოთ მონასტრის მშენებლობა. საერთოდ მონასტრის მშენებლობა ასეა განსაზღვრული: შენდება ცენტრალური ტაძარი ყველა წმინდა ღვთისმშობლის მიძინების, ერთ მხარეს იქნება წმინდა გიორგის, მეორე მხარეს კი წმინდა ნიკოლოზის ტაძრები. მთლიან კომპლექსში კი დაახლოებით შვიდი-რვა სხვადასხვა ზომის ეკლესიებია განსაზღვრული. ამასთან საცხოვრებელი კერია თავისი ინფრასტრუქტურით. პირველ ეტაპზე რა თქმა უნდა შევეცდებით ცენტრალური ტაძარი ავაშენოთ, კერია საცხოვრებელი და გალავანი, შემდეგ კი ღვთის წყალობით გავაგრძელებთ მშენებლობას. ალბათ ნიშანდობლივი იქნება ის ფაქტი, რომ იქიდან დაბრუნებული დედები განსაკუთრებულად ილოცებენ იმ ონკოლოგიური ავადმყოფობით დაავადებული ადამიანებისთვის, რომელთა რიცხვიც, ჩვენდა სამწუხაროდ ჩვენს პერიოდში ძალიან გაიზარდა.”უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ მონასტრის მშენებლობა შემოწირულობებით დაიწყო. როგორც ცნობილია განკურნებული ადამიანები თვითონ ხატს წირავდნენ სხვადსხვა სახის ძვირფას ნივთებს მადლიერების ნიშნად დედა ღვთისმშობლისა. როგორც მამა გიორგი ამბობს: “არსებობს ასეთი ტრადიცია. როცა რაღაც პერიოდში გარკვეული სახის შემოწირულობები დაგროვდება, მათ ვხსნით და ჩვენც გერონტა ეფრემის რჩევით დავიწყეთ მონასტრის საძირკვლის მშენებლობა. იმედი გვაქვს, რომ ბოლომდე მივიყვანთ ამ კეთილშობილურ საქმეს. განსაკუთრებული იმედი გვაქვს კიდევ მართლამადიდებელი ქრისტიანებისა, რომლებიც შეგვეწევიან და ხელს გაგვიმართავენ მონასტრის მშენებლობაში.”
მღვდელი გიორგი რაზმაძე
პროფესიით სტომატოლოგია. ფეხბურთსაც თამაშობდა. არასდროს უფიქრია, რომ ოდესმე სასულიერო პირი გახდებოდა, თუმცა მეგობრებთან სულიერ და რელიგიურ საკითხებზე ხშირი საუბრის შემდეგ 90-იან წლებში პირველად პეტრე-პავლობის მარხვაც შეინახა, აღსარებაც თქვა და ზიარებაც მიიღო. როგორც თავად აღიარებს: “ასე ნელ-ნელა შევუდექი ამ ცხოვრებას.” 1998 წლიდან კი ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის სახელობის ტაძრის წინამძღვარია. ახლა კი ფიქრობს, რომ ასეთი იყო ღვთის მოწოდება და თავადაც ღვთის ნებას დაემორჩილა: “ბევრი ადამინი მიდის უფლამდე სხვადსხვა გზით და ალბათ ჩემს ცხოვრებაშიც იყო გარკვეული მომენტი, რამაც ამ გზამდე მიმიყვანა და დამაყენა. ჩვენ ქრისტიანები ცათა სასუფევლისკენ მივისწრაფვით და ვფიქრობ ამ ქვეყანაზე ყველა ქრისტიანის მიზანი ცხონება უნდა იყოს. მართალია ძალიან რთულია ამ წუთისოფელში ცხონების გზაზე დგომა, სიარული ამ ვიწრო გზაზე, მაგრამ თუკი ჩვენ გვწამს, რომ ქრისტე არსებობს, ის მოკვდა ჩვენთვის და ჩვენი გულისთვის აღსდგა, ცხონების კარები გაგვიღო სასუფევლისკენ, ჩვენც უნდა გავათვითცნობიეროთ და მასთან ერთად უნდა მოვკვდეთ, რომ მარადიულობაში უფალთან ერთად ვიყოთ. მე ამის ნამდვილად მჯერა და უამრავი მაგალითიც არის, როგორც წმინდანების ისე ქრისტეს ცხოვრებაში. ამიტომ მე ყველას ვუსურვებ ამ გზას შედგომოდნენ და იტვირთონ ის უღელი, რომელსაც ქრისტიანობა და მართლმადიდებლობა ქვია.”
P.R. ინფორმაცია მოგვაწოდა და ვესაუბრეთ ავჭალის წმინდა ქეთევან წამებულის ტაძრის წინამძღვარს მამა გიორგი რაზმაძეს.
ქართული მედიის ლაფსუსები
აუცილებელია პიკასო გაცოცხლდეს ან პლაკატები ჩამოიხეს, რომ ჟურნალისტები გამოფენებით დაინტერესდნენ?
თუნდაც იმიტომ, რომ ცხოვრებაში ერთხელ მაინც შეაფასო საკუთარი თავი, ალბათ ყველაზე მეტად იმ ადამიანის აზრი უნდა გაიზიარო, ვინც შეიძლება ნაკლებად გიცნობს, მაგრამ მის წინაშე გარკვეული პასუხისმგებლობა გაკისრია. მიუხედავად იმისა, რომ მედიის როლი საზოგადოებაში არა მხოლოდ გაიზარდა, არამედ ნდობაც მოიპოვა მას მაინც ბევრი უარყოფითი მხარე აქვს. რუბრიკის სტუმარი გალერეა “ჰობის” დირექტორი ვანდა მუჯირია.
ვანდა მუჯირი - არქიტექტორი, მხატვარი. 1994 წლიდან ეწევა საგალერეო საქმიანობას. სწორედ ამ წელს შეიქმნა გალერეა “ჰობი”, რომელიც 1996 წლამდე მდებარეობდა თბილისის ისტორიის მუზეუმში “ქარვასლა”, მოგვიანებით კი გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის მუზეუმში გადავიდა. 1987 წლიდან დღემდე მუშაობს ტექნიკური უნივერსიტეტის არქიტექტურის ფაკულტეტზე. ჰქონდა ერთი პერსონალური გამოფენა. მუშაობს მინანქარზე და მონაწილეობდა მინანქრის პირველ საერთაშორისო ბიენალეზე.
- ნებისმიერი საქმიანობის წარმატებას მედია გარკვეულწილად განაპირობებს. ამასთან წლებია უკვე ჟურნალისტებთან ვთანამშრომლობ და უნდა ვაღიარო, რომ ჩვენი გალერეის დაარსების დღიდან ძალიან ბევრი საინტერესო სტატია იწერებოდა. დღესაც დიდი სიამოვნებით შემიძლია გავიხსენო მწერალი ემზარ კვიტაიშვილი. ეს ის ადამიანია, რომელმაც პირველმა დაწერა ჩვენზე არაჩვეულებრივი და საინტერესო სტატია. მაშინ გამოფენებს სანთლის შუქზე ვაწყობდით, რაც ჟურნალისტებში დადებით ემოციას აღვიძებდა. თითქმის ყველა გამოფენა შუქდებოდა. ძირითადად, ბეჭვდითი მედია აქტიურობდა. თუმცა ბოლო დროს პრესა ტელევიზიებმა შეცვალა. დღესდღეობით ტელევიზიები უფრო აქტიურობენ. არ ვიცი ასეთი ცვლილება რას უნდა დავუკავშირო. იმას, რომ პრესის ფურცლებზე ძალიან პოპულარული გახდა პოლიტიკა და ამით იტვირთება გაზეთები და ჟურნალები, თუ უბრალოდ თვითონ ჟურნალისტებს აღარ აინტერესებთ ეს სფერო ან გაზეთის რედაქციას. შეიძლება დაიწეროს პატარა ინფორმაცია, რომ გამოფენა გაიხსნა, მაგრამ საერთოდ ზედმეტია ლაპარაკი მის კრიტიკაზე და განხილვაზე. ასეთი რამ იშვიათად ხდება. ძალიან ბევრი საინტერესო და მნიშვნელოვანი პროექტებია, რომლებიც არ შუქდება. ალბათ, აუცილებელია პიკასო გაცოცხლდეს ან პლაკატები ჩამოიხეს... არ ვიცი რატომ, მაგრამ მედია ძირითადად ორიენტირებულია სკანდალებზე, უბედურებაზე, რაღაც საშინელებებზე. ეტყობა ეს უფრო საინტერესო და ყურადსაღებია იმ მხრივ, რომ სამწუხაროდ მედია ბიზნესზე მუშაობს. მთავარია გაზეთი გაყიდვადი და სკანდალური იყოს. შეიძლება საბაზრო ეკონომიკა ასეც მოითხოვს, მაგრამ მისაღები ნამდვილად არ არის.
- თქვენ კრიტიკა ახსენეთ... აუცილებელია?
- რა თქმა უნდა, თუმცა აუცილებელი არ არის, ის უარყოფითი იყოს. შეიძლება იყოს დადებითი შეფასებები, მაგრამ იყოს მსჯელობა და საკუთარი აზრის გამოხატვის უფლება კი ყველას აქვს. თუმცა ჟურნალისტი უნდა იყოს კომპეტენტური. მას უნდა ჰქონდეს გარკვეული წონა ამ სფეროში, რომ საკუთარ თავს უფლება მისცეს კრიტიკული სტატია დაწეროს. ის ამისთვის მზად უნდა იყოს. მას არა აქვს უფლება გააკრიტიკოს და უხეშად გალანძღოს მხატვარი.
- ჟურნალისტური ლაფსუსები...
- ჩვენს საქმიანობასთან დაკავშირებით ჟურნალისტებს ხშირად მოსდით ლაფსუსები, გამოფენებს არაპროფესიონალურად აშუქებენ. ხშირად მათ წარმოდგენაც არ აქვთ სად, რატომ და რისთვის მოდიან. შესაბამისად დიდი ხნის განმავლობაში გვიწევდა მასალების გაკონტროლება. უნდა ვაღიარო, რომ ძალიან დიდ შეცდომებს უშვებენ. ვფიქრობ, რომ ჟურნალისტი აუცილებლად უნდა მოდიოდეს მომზადებული. უნდა იყოს გარკვეული იმ სფეროში, რომელსაც აშუქებს. ამ შემთხვევაში ხელოვნებაში, რადგან ადამიანი, რომელიც აშუქებს გამოფენას და წარმოდგენა არ აქვს ხელოვნებაზე და მხატვრობაზე, წარმოუდგენელია, რომ კომპეტენტური და კარგი სტატია დაწეროს. ელემენტარულად უნდა ერკვეოდეს ტექნიკაში. სულ ცოტა ხნის წინ პიკასოს გამოფენა თბილისში, რომ გაიხსნა, არ მახსოვს ზუსტად რომელი ტელევიზიით, მაგრამ მოვისმინე, რომ თურმე პიკასოს 40 ტილოა საქართველოში ჩამოტანილი და თან ახლდა განმარტებები - ლინოგრავიურები და ოფორტები... როგორ შეიძლება თქვა ტილო ლინოგრავიურაზე და ოფორტზე? ეს ხომ თავისთავად აბსურდია. იმისათვის, რომ ასეთ შეცდომებს თავი ავარიდოთ სასურველია ჟურნალისტი ხელოვნებათმცოდნე თუ არ იქნება, რაღაც საწყისი ბაზა მაინც ჰქონდეს. ასეთი კიდევ უამრავი შეცდომა ყოფილა. ზუსტად ყველაფრის გახსენება რთულია. ყოფილა შემთხვევებიც, როცა ორ გამოფენაზე იწერება სტატია, მხატვრების ნამუშევრები ერთმანეთში აურევიათ. ჟურნალისტებს ცოტა მეტი პასუხისმგებლობა მართებთ, რადგან ისინი ვინც დღეს ხელოვნების სფეროს აშუქებენ არ არიან კომპეტენტურნი. მათ არ გააჩნიათ არანაირი პროფესიული განათლება და მომზადება, აბსოლუტურად სხვა სფეროდან არიან მოსულები. რა თქმა უნდა ყველა მათგანზე არ მაქვს საუბარი. არიან ერთეულები, რომლებიც ძალიან კარგად წერენ, მაგრამ ხშირად მათ სტატიებს არც ბეჭდავენ და უმუშევრებიც არიან. სამწუხაროდ არაპროფესიონალიზმი - ეს ძალიან მტკივნეულია.
- ჟურნალისტისთვის მნიშვნელოვანი თვისებები...
- განათლების გარდა, აუცილებელია შინაგანი კულტურა, რომლის გარეშეც, ვფიქრობ, კარგი სტატია არ გამოვა. ამავე დროს ჟურნალისტი ტაქტიანი უნდა იყოს. წერა უნდა იცოდეს, კარგად მეტყველებდეს და რა თქმა უნდა ინტელექტი ძალიან ბევრს ნიშნავს. ქართული ენის ცოდნა უმნიშვნელოვანესია. ამის საწინააღმდეგო უამრავი ფაქტი მაქვს დაფიქსირებული, როგორც ტელევიზიით, ასევე პრესაში. ხშირად მიკვირს რედაქტორებს, როგორ მოსდით ასეთი შეცდომები ან, როგორ უშვებენ ასეთ სტატიებს. მე კარგად არ ვარ შიდა სამზარეულოში ჩახედული, მაგრამ რედაქტორიც ხომ გარკვეულწილად პასუხისმგებელია. იგი მუშაობის მთელ პროცესს უნდა აკონტროლებდეს. არც ჟურნალისტმა და არც რედაქტორმა არ უნდა დაუშვან არაკორექტული საქციელი. მე მახსოვს, რამდენიმე წლის წინ გალერეა “TMS”-ში ეკატერინე ბაღდავაძის გამოფენა მოეწყო. ერთ-ერთ გაზეთში ჟურნალისტმა მხატვრის ხსოვნა შეურაცხყო. ეს ძალიან დიდი სირცხვილია და რედაქტორმა არ უნდა დაუშვას ასეთი სახის მასალები.
- თქვენთვის მისაღები მედია...
- დღევანდელი მედია ნამდვილად არ არის ჩემთვის მისაღები. მე ვისურვებდი, რომ უფრო კვალიფიციური კადრები ჰყავდეს მედიას და მრავალფეროვანი გადაცემები კეთდებოდეს. ის, რომ მედია თავისუფალი უნდა იყოს ამას ლაპარაკი არ უნდა. გაოგნებული ვარ იმით, რომ წამყვანები ვერ მეტყველებენ, გადაცემები ვერ მიყავთ, რის გამოც იქმნება შთაბეჭდილება, რომ არასერიოზული დამოკიდებულება აქვთ პროფესიის მიმართ. ასეთი არაპროფესიონალური და არაკვალიფიციური კადრები არ უნდა ჰყავდეთ. უნდა ხდებოდეს ჟურნალისტების მომზადება. მათ უნდა იცოდნენ ელემენტარულად, როგორ მოიქცნენ პირდაპირ ეთერში. ძალიან ხშირად უყურებ სხვადასხვა არხს, მაგრამ გგონია, რომ ერთ არხს უყურებ, რადგან ზუსტად ერთნაირი ტექსტები და სიუჟეტები აქვთ. თითქოს პარალელურ რეჟიმში მუშაობენ. თითოეული ტელევიზია რაღაცით უნდა იყოს გამორჩეული, თავისი ინდივიდუალური უნდა ჰქონდეს. არ ვლაპარაკობ ყვითელ პრესაზე, რომელსაც არ ვკითხულობ, თუმცა კომერციულად ბევრად უფრო მომგებიანი და გაყიდვადია. ამასთან უნდა ვთქვა, რომ მედია არ უნდა იყოს პოლიტიზირებული, არ უნდა ხდებოდეს ადამიანების ზომბირება პოლიტიკით. თუმცა ჩვენთან პირიქით ხდება, გამუდმებით უარყოფითი ინფორმაცია გვესმის, რაც ძალიან მოქმედებს ადამიანების ფსიქიკაზე. მედია, ხომ ეს არის ზემოქმედების საშუალება მასებზე...
- იქნებ სწორედ ამიტომ არის ყვითელი პრესა საზოგადოების ფართო მასებისთვის მისაღები?
- ყვითელი პრესა ყოველთვის იყო მისაღები, იმიტომ, რომ ადამიანებს უყვართ ჭორაობა, სხვისი ცხოვრება აინტერესებს. უბრალოდ მედია რეიტინგზე მუშაობს, რაც არასწორი მიდგომაა, რადგან ადამიანმა თუ არაფერი არ იცის და კიდევ არაფერი არ მიაწოდე ის ყოველთვის იმ დონეზე დარჩება. არადა ბევრი უგემოვნო გადაცემა გადის ეთერში, რაც პირველ რიგში ახალგაზრდებს უმახინჯებს აზროვნებას. ძალიან მომწონს პროექტი “დუბლიორი”, რომელიც თავისთავად ამზადებს მომავალ თაობას, გადაცემა “პროფილი” _ პროფესიონალი ჟურნალისტია და საინტერესო თემებიც აქვს, პროექტები “ჯეოსტარი” და “ვარსკვლავების აკადემია”, სადაც ახალგაზრდებს საკუთარი ნიჭის გამოვლენის საშუალება ეძლევათ. მაგრამ, ვფიქრობ, ეს ძალიან მცირეა კარგი მედიის არსებობისთვის.
- აქტიური მედია საშუალებები...
- ჩვენთან აქტიურად თანამშრომლობენ გაზეთები “საქართველოს რესპუბლიკა”, “24 საათი”, ინგლისურენოვანი გაზეთები, როდესაც გახმაურებული გამოფენებია ჩნდებიან “ალია”, “კვირის პალიტრა”. გაზეთი “ასავალ-დასავალი” წლებია უკვე გამოფენების ანონს ბეჭდავს. საკუთარი ინიციატივით ძალიან აქტიურობენ რადიოები და ბევრი საინტერესო გადაცემაც აქვთ კულტურაზე. რაც შეეხებათ ტელევიზიებს ძირითადად დილის გადაცემები გვწყალობენ. აქტიურობენ ტელეკომპანიები “მაესტრო” და “ივერია”. ტელეკომპანია “რუსთავი2”-ის საინფორმაციო გამოშვება იშვიათად მოდის და რასაც აკეთებენ შეიძლება ისიც არ გავიდეს. ჟურნალისტებისგან ვიცი, რომ საეთერო დროში ვერ ეტევიან, რადგან პოლიტიკური თემები ყველაფერს ფარავს, თუმცა ვფიქრობ ყველაფერს თავისი დრო და ადგილი უნდა ჰქონდეს. მიუხედავად ამ მძიმე პოლიტიკური ფონის და მდგომარეობისა ხელოვნება ცოცხლობს და არაფერი არ გაჩერებულა. ეს ჩვენი ცხოვრების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ნაწილია, რომელიც ადამიანებს ამოსუნთქვის საშუალებას გვაძლევს, რომ არ ვიფიქროთ ყველაფერ საშინელებაზე. ამასთან რეკლამის ან სხვა სახის დაფინანსების საშუალება ჩვენ არ გვაქვს. ამიტომ ჩვენი ძირითადი რეკლამა მაინც მედიაა. კულტურას კი განსაკუთრებული მიხედვა სჭირდება.
აუცილებელია პიკასო გაცოცხლდეს ან პლაკატები ჩამოიხეს, რომ ჟურნალისტები გამოფენებით დაინტერესდნენ?
თუნდაც იმიტომ, რომ ცხოვრებაში ერთხელ მაინც შეაფასო საკუთარი თავი, ალბათ ყველაზე მეტად იმ ადამიანის აზრი უნდა გაიზიარო, ვინც შეიძლება ნაკლებად გიცნობს, მაგრამ მის წინაშე გარკვეული პასუხისმგებლობა გაკისრია. მიუხედავად იმისა, რომ მედიის როლი საზოგადოებაში არა მხოლოდ გაიზარდა, არამედ ნდობაც მოიპოვა მას მაინც ბევრი უარყოფითი მხარე აქვს. რუბრიკის სტუმარი გალერეა “ჰობის” დირექტორი ვანდა მუჯირია.
ვანდა მუჯირი - არქიტექტორი, მხატვარი. 1994 წლიდან ეწევა საგალერეო საქმიანობას. სწორედ ამ წელს შეიქმნა გალერეა “ჰობი”, რომელიც 1996 წლამდე მდებარეობდა თბილისის ისტორიის მუზეუმში “ქარვასლა”, მოგვიანებით კი გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის მუზეუმში გადავიდა. 1987 წლიდან დღემდე მუშაობს ტექნიკური უნივერსიტეტის არქიტექტურის ფაკულტეტზე. ჰქონდა ერთი პერსონალური გამოფენა. მუშაობს მინანქარზე და მონაწილეობდა მინანქრის პირველ საერთაშორისო ბიენალეზე.
- ნებისმიერი საქმიანობის წარმატებას მედია გარკვეულწილად განაპირობებს. ამასთან წლებია უკვე ჟურნალისტებთან ვთანამშრომლობ და უნდა ვაღიარო, რომ ჩვენი გალერეის დაარსების დღიდან ძალიან ბევრი საინტერესო სტატია იწერებოდა. დღესაც დიდი სიამოვნებით შემიძლია გავიხსენო მწერალი ემზარ კვიტაიშვილი. ეს ის ადამიანია, რომელმაც პირველმა დაწერა ჩვენზე არაჩვეულებრივი და საინტერესო სტატია. მაშინ გამოფენებს სანთლის შუქზე ვაწყობდით, რაც ჟურნალისტებში დადებით ემოციას აღვიძებდა. თითქმის ყველა გამოფენა შუქდებოდა. ძირითადად, ბეჭვდითი მედია აქტიურობდა. თუმცა ბოლო დროს პრესა ტელევიზიებმა შეცვალა. დღესდღეობით ტელევიზიები უფრო აქტიურობენ. არ ვიცი ასეთი ცვლილება რას უნდა დავუკავშირო. იმას, რომ პრესის ფურცლებზე ძალიან პოპულარული გახდა პოლიტიკა და ამით იტვირთება გაზეთები და ჟურნალები, თუ უბრალოდ თვითონ ჟურნალისტებს აღარ აინტერესებთ ეს სფერო ან გაზეთის რედაქციას. შეიძლება დაიწეროს პატარა ინფორმაცია, რომ გამოფენა გაიხსნა, მაგრამ საერთოდ ზედმეტია ლაპარაკი მის კრიტიკაზე და განხილვაზე. ასეთი რამ იშვიათად ხდება. ძალიან ბევრი საინტერესო და მნიშვნელოვანი პროექტებია, რომლებიც არ შუქდება. ალბათ, აუცილებელია პიკასო გაცოცხლდეს ან პლაკატები ჩამოიხეს... არ ვიცი რატომ, მაგრამ მედია ძირითადად ორიენტირებულია სკანდალებზე, უბედურებაზე, რაღაც საშინელებებზე. ეტყობა ეს უფრო საინტერესო და ყურადსაღებია იმ მხრივ, რომ სამწუხაროდ მედია ბიზნესზე მუშაობს. მთავარია გაზეთი გაყიდვადი და სკანდალური იყოს. შეიძლება საბაზრო ეკონომიკა ასეც მოითხოვს, მაგრამ მისაღები ნამდვილად არ არის.
- თქვენ კრიტიკა ახსენეთ... აუცილებელია?
- რა თქმა უნდა, თუმცა აუცილებელი არ არის, ის უარყოფითი იყოს. შეიძლება იყოს დადებითი შეფასებები, მაგრამ იყოს მსჯელობა და საკუთარი აზრის გამოხატვის უფლება კი ყველას აქვს. თუმცა ჟურნალისტი უნდა იყოს კომპეტენტური. მას უნდა ჰქონდეს გარკვეული წონა ამ სფეროში, რომ საკუთარ თავს უფლება მისცეს კრიტიკული სტატია დაწეროს. ის ამისთვის მზად უნდა იყოს. მას არა აქვს უფლება გააკრიტიკოს და უხეშად გალანძღოს მხატვარი.
- ჟურნალისტური ლაფსუსები...
- ჩვენს საქმიანობასთან დაკავშირებით ჟურნალისტებს ხშირად მოსდით ლაფსუსები, გამოფენებს არაპროფესიონალურად აშუქებენ. ხშირად მათ წარმოდგენაც არ აქვთ სად, რატომ და რისთვის მოდიან. შესაბამისად დიდი ხნის განმავლობაში გვიწევდა მასალების გაკონტროლება. უნდა ვაღიარო, რომ ძალიან დიდ შეცდომებს უშვებენ. ვფიქრობ, რომ ჟურნალისტი აუცილებლად უნდა მოდიოდეს მომზადებული. უნდა იყოს გარკვეული იმ სფეროში, რომელსაც აშუქებს. ამ შემთხვევაში ხელოვნებაში, რადგან ადამიანი, რომელიც აშუქებს გამოფენას და წარმოდგენა არ აქვს ხელოვნებაზე და მხატვრობაზე, წარმოუდგენელია, რომ კომპეტენტური და კარგი სტატია დაწეროს. ელემენტარულად უნდა ერკვეოდეს ტექნიკაში. სულ ცოტა ხნის წინ პიკასოს გამოფენა თბილისში, რომ გაიხსნა, არ მახსოვს ზუსტად რომელი ტელევიზიით, მაგრამ მოვისმინე, რომ თურმე პიკასოს 40 ტილოა საქართველოში ჩამოტანილი და თან ახლდა განმარტებები - ლინოგრავიურები და ოფორტები... როგორ შეიძლება თქვა ტილო ლინოგრავიურაზე და ოფორტზე? ეს ხომ თავისთავად აბსურდია. იმისათვის, რომ ასეთ შეცდომებს თავი ავარიდოთ სასურველია ჟურნალისტი ხელოვნებათმცოდნე თუ არ იქნება, რაღაც საწყისი ბაზა მაინც ჰქონდეს. ასეთი კიდევ უამრავი შეცდომა ყოფილა. ზუსტად ყველაფრის გახსენება რთულია. ყოფილა შემთხვევებიც, როცა ორ გამოფენაზე იწერება სტატია, მხატვრების ნამუშევრები ერთმანეთში აურევიათ. ჟურნალისტებს ცოტა მეტი პასუხისმგებლობა მართებთ, რადგან ისინი ვინც დღეს ხელოვნების სფეროს აშუქებენ არ არიან კომპეტენტურნი. მათ არ გააჩნიათ არანაირი პროფესიული განათლება და მომზადება, აბსოლუტურად სხვა სფეროდან არიან მოსულები. რა თქმა უნდა ყველა მათგანზე არ მაქვს საუბარი. არიან ერთეულები, რომლებიც ძალიან კარგად წერენ, მაგრამ ხშირად მათ სტატიებს არც ბეჭდავენ და უმუშევრებიც არიან. სამწუხაროდ არაპროფესიონალიზმი - ეს ძალიან მტკივნეულია.
- ჟურნალისტისთვის მნიშვნელოვანი თვისებები...
- განათლების გარდა, აუცილებელია შინაგანი კულტურა, რომლის გარეშეც, ვფიქრობ, კარგი სტატია არ გამოვა. ამავე დროს ჟურნალისტი ტაქტიანი უნდა იყოს. წერა უნდა იცოდეს, კარგად მეტყველებდეს და რა თქმა უნდა ინტელექტი ძალიან ბევრს ნიშნავს. ქართული ენის ცოდნა უმნიშვნელოვანესია. ამის საწინააღმდეგო უამრავი ფაქტი მაქვს დაფიქსირებული, როგორც ტელევიზიით, ასევე პრესაში. ხშირად მიკვირს რედაქტორებს, როგორ მოსდით ასეთი შეცდომები ან, როგორ უშვებენ ასეთ სტატიებს. მე კარგად არ ვარ შიდა სამზარეულოში ჩახედული, მაგრამ რედაქტორიც ხომ გარკვეულწილად პასუხისმგებელია. იგი მუშაობის მთელ პროცესს უნდა აკონტროლებდეს. არც ჟურნალისტმა და არც რედაქტორმა არ უნდა დაუშვან არაკორექტული საქციელი. მე მახსოვს, რამდენიმე წლის წინ გალერეა “TMS”-ში ეკატერინე ბაღდავაძის გამოფენა მოეწყო. ერთ-ერთ გაზეთში ჟურნალისტმა მხატვრის ხსოვნა შეურაცხყო. ეს ძალიან დიდი სირცხვილია და რედაქტორმა არ უნდა დაუშვას ასეთი სახის მასალები.
- თქვენთვის მისაღები მედია...
- დღევანდელი მედია ნამდვილად არ არის ჩემთვის მისაღები. მე ვისურვებდი, რომ უფრო კვალიფიციური კადრები ჰყავდეს მედიას და მრავალფეროვანი გადაცემები კეთდებოდეს. ის, რომ მედია თავისუფალი უნდა იყოს ამას ლაპარაკი არ უნდა. გაოგნებული ვარ იმით, რომ წამყვანები ვერ მეტყველებენ, გადაცემები ვერ მიყავთ, რის გამოც იქმნება შთაბეჭდილება, რომ არასერიოზული დამოკიდებულება აქვთ პროფესიის მიმართ. ასეთი არაპროფესიონალური და არაკვალიფიციური კადრები არ უნდა ჰყავდეთ. უნდა ხდებოდეს ჟურნალისტების მომზადება. მათ უნდა იცოდნენ ელემენტარულად, როგორ მოიქცნენ პირდაპირ ეთერში. ძალიან ხშირად უყურებ სხვადასხვა არხს, მაგრამ გგონია, რომ ერთ არხს უყურებ, რადგან ზუსტად ერთნაირი ტექსტები და სიუჟეტები აქვთ. თითქოს პარალელურ რეჟიმში მუშაობენ. თითოეული ტელევიზია რაღაცით უნდა იყოს გამორჩეული, თავისი ინდივიდუალური უნდა ჰქონდეს. არ ვლაპარაკობ ყვითელ პრესაზე, რომელსაც არ ვკითხულობ, თუმცა კომერციულად ბევრად უფრო მომგებიანი და გაყიდვადია. ამასთან უნდა ვთქვა, რომ მედია არ უნდა იყოს პოლიტიზირებული, არ უნდა ხდებოდეს ადამიანების ზომბირება პოლიტიკით. თუმცა ჩვენთან პირიქით ხდება, გამუდმებით უარყოფითი ინფორმაცია გვესმის, რაც ძალიან მოქმედებს ადამიანების ფსიქიკაზე. მედია, ხომ ეს არის ზემოქმედების საშუალება მასებზე...
- იქნებ სწორედ ამიტომ არის ყვითელი პრესა საზოგადოების ფართო მასებისთვის მისაღები?
- ყვითელი პრესა ყოველთვის იყო მისაღები, იმიტომ, რომ ადამიანებს უყვართ ჭორაობა, სხვისი ცხოვრება აინტერესებს. უბრალოდ მედია რეიტინგზე მუშაობს, რაც არასწორი მიდგომაა, რადგან ადამიანმა თუ არაფერი არ იცის და კიდევ არაფერი არ მიაწოდე ის ყოველთვის იმ დონეზე დარჩება. არადა ბევრი უგემოვნო გადაცემა გადის ეთერში, რაც პირველ რიგში ახალგაზრდებს უმახინჯებს აზროვნებას. ძალიან მომწონს პროექტი “დუბლიორი”, რომელიც თავისთავად ამზადებს მომავალ თაობას, გადაცემა “პროფილი” _ პროფესიონალი ჟურნალისტია და საინტერესო თემებიც აქვს, პროექტები “ჯეოსტარი” და “ვარსკვლავების აკადემია”, სადაც ახალგაზრდებს საკუთარი ნიჭის გამოვლენის საშუალება ეძლევათ. მაგრამ, ვფიქრობ, ეს ძალიან მცირეა კარგი მედიის არსებობისთვის.
- აქტიური მედია საშუალებები...
- ჩვენთან აქტიურად თანამშრომლობენ გაზეთები “საქართველოს რესპუბლიკა”, “24 საათი”, ინგლისურენოვანი გაზეთები, როდესაც გახმაურებული გამოფენებია ჩნდებიან “ალია”, “კვირის პალიტრა”. გაზეთი “ასავალ-დასავალი” წლებია უკვე გამოფენების ანონს ბეჭდავს. საკუთარი ინიციატივით ძალიან აქტიურობენ რადიოები და ბევრი საინტერესო გადაცემაც აქვთ კულტურაზე. რაც შეეხებათ ტელევიზიებს ძირითადად დილის გადაცემები გვწყალობენ. აქტიურობენ ტელეკომპანიები “მაესტრო” და “ივერია”. ტელეკომპანია “რუსთავი2”-ის საინფორმაციო გამოშვება იშვიათად მოდის და რასაც აკეთებენ შეიძლება ისიც არ გავიდეს. ჟურნალისტებისგან ვიცი, რომ საეთერო დროში ვერ ეტევიან, რადგან პოლიტიკური თემები ყველაფერს ფარავს, თუმცა ვფიქრობ ყველაფერს თავისი დრო და ადგილი უნდა ჰქონდეს. მიუხედავად ამ მძიმე პოლიტიკური ფონის და მდგომარეობისა ხელოვნება ცოცხლობს და არაფერი არ გაჩერებულა. ეს ჩვენი ცხოვრების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ნაწილია, რომელიც ადამიანებს ამოსუნთქვის საშუალებას გვაძლევს, რომ არ ვიფიქროთ ყველაფერ საშინელებაზე. ამასთან რეკლამის ან სხვა სახის დაფინანსების საშუალება ჩვენ არ გვაქვს. ამიტომ ჩვენი ძირითადი რეკლამა მაინც მედიაა. კულტურას კი განსაკუთრებული მიხედვა სჭირდება.
пятница, 30 октября 2009 г.
რაც მოგივა დავითაო...
ერთი წლის უკან, უმუშევარი, რომ დავრჩი “კავკასიური სახლის” თანამშრომლებმა შემომთავაზეს ჟურნალ “ჩემი სოფელი” (მათი გამოცემაა) მეთანამშრომლა. უარი არ მითქვამს, მაგრამ თავი შევიკავე. ჯერ ერთი ჟურნალის პერიოდულობის გამო – ორ თვეში ერთხელ გამოდის და ამ დროის განმავლობაში ისიც კი დამავიწყდებოდა, საერთოდ, რომ უნდა დამეწერა, არამცთუ რა დამეწერა. მოკლედ რთულია ყოველდღიურ გაზეთში მუშაობის შემდეგ, სხვა პერიოდულობის გამოცემებთან მუშაობა. მეორეც იმიტომ, რომ ძირითადად ჩემს სოფელზე უნდა მეწერა. მე კი არ მომწონს იმ თემებზე წერა, რაც ძალიან მიყვარს, რომელთანაც ბევრი სასიამოვნო მოგონება მაკავშირებს და ძვირფასია ჩემთვის. ანუ უბრალოდ იმაზე, რაც ჩემს ცხოვრებაში მნიშვნელოვან კვალს ტოვებს. სწორედ ეს იყო ჩემი გაჩუმების მიზეზი შარშანდელი ომის დროს და მის შემდეგაც. მაგრამ დღეს, როცა “რუსი ღორების ლაქიას” მიწოდებენ და “ქვეყნის მოღალატედ” მაცხადებენ, იმის გამო, რომ ვთვლი ომი საქართველომ დაიწყო გაჩუმება მიჭირს. არა მხოლოდ იმიტომ, რომ თავს შეურაწყოფილად ვგრძნობ, არამედ იმიტომ, რომ უფრო კარგად ვხედავ, როგორ ეშვება ჩემი ქვეყანა და ერი უფსკრულში.
ჩემი სოფელი
ჩემი სოფელი – თამარაშენი. არა, ეს არც გორის და არც ცხინვალის თმარაშენია. ამ სოფელში აგარის გადასახვევიდან ავდივართ. ალბათ სოფელი ფცა გახსოვთ. ომის შემდეგ, ამ სოფელში რამდენიმე დამწვარმა თუ აფეთქებულმა სახლმა მედია საშუალებების ყურადღებაც მიიქცია. შეიძლება ითქვას, რომ ეს ორი სოფელი ერთმანეთზეა მიბმული. სოფელ ფციდან პირდაპირ ავდივართ სოფელ თამარაშენში. ყველაზე მნიშვნელოვანი და ყურადსაღები ალბათ ის არის, რომ ამ სოფლებს გარშემო ე.წ. “ოსების სოფლები” (ადგილობრივი მაცხოვრებლები ასე უწოდებენ) ესაზღვრება. შეიძლება ითქვას, რომ სოფელი თამარაშენი ამ ტერიტორიის შუა გულია. აღმოსავლეთით სოფლის თავს ვეძახით, საიდანაც უკვე ტყე იწყება. ტყის თავზე ერთ დროს ოსებით დასახლებული სოფელი იონჩა მდებარეობს. საერთოდ კი ტყიდან თამარაშენი ცხინვალთან 5 კილომეტრითაა დაშორებული. სოფელი იონჩა შარშანდელ აგვისტოს მოვლენებამდე ფაქტიურად აღარ არსებობდა, რადგან 90-იანი წლების ომის დროს იგი განადგურდა და მხოლოდ ორი სახლი შემორჩა, თუმცა იქაც აღარავინ აღარ ცხოვრობდა.
თამარაშენში მდინარე ფრონე მოედინება, რომელიც სოფელს მოსაზღვრე სოფლებისგან ყოფს. მათ შორის სოფელ ცერონის და ავლევს. ავლევიც ჩემი ანუ დედაჩემის სოფელია. სადაც ასევე თითქმის მთელი ბავშვობა და შემდგომი პერიოდიც მაქვს გატარებული. სოფლების – ცერონისის და ავლევის გზა არის ცენტრალური, საიდანაც პირდაპირ ავდივართ ზნაურში. სხვაგვარად იქ მოხვედრა შეუძლია. ერთი რამ უნდა ავღნიშნო, რომ ყველა ამ სოფელს და კიდევ ბევრ მოსაზღვრე სოფლების მაცხოვრებლებს საერთო მინდვრები ანუ, როგორც თავად უწოდებენ ყანები, ვენახები და ბაღები აქვთ. კარგად მახსოვს ეს ადგილები, რადგან ბავშვობაში, ჯერ კიდევ მაშინ, როცა კოლმეურნეობა არსებობდა, ბებიას ხშირად დავყვებოდი.
ომი
ცუდად, მაგრამ 90-იანი წლების ომიც მახსოვს. მაშინ დაახლოებით 12 წლის ვიყავი. მაგრამ შარშანდელი აგვისტოსგან განსხვავებით მაშინ შიშს ვერ ვგრძნობდი. ვერ ვგრძნობდი მაშინაც, როცა მთელი ღამის განმავლობაში სროლის ხმა ისმოდა და თითქმის არ გვეძინა, ვერც მაშინ, როცა დილით ქუჩაში გამოსული ხან სახლის ღობესთან, ხან კარებთან, ხანაც სულაც ცენტრალურ გზაზე ტყვიებს და სხვადასხვა სახის იარაღს ვპოულობდით. არც მაშინ მეშინოდა, როცა სახლის აივნიდან (ჩვენი სახლი ამაღლებულ ადგილზე დგას და ორ სართულიანია), ქართველების მიერ, ოსების ცეცხლმოკიდებულ სახლებს ვუყურებდი. სამაგიეროდ ძალიან მეცოდებოდა პაპაჩემი, რომელიც აივანზე იჯდა, შეჰყურებდა, როგორ იწვოდა თავისი აშენებული სახლები და ტიროდა. პაპა მშენებელი იყო და მიმდებარე ტერიტორიებზე ყველა სახლი მისი აშენებულია. ამიტომ განურჩევლად ეროვნებისა ყველა მისი მადლიერი და მეგობარი იყო. სამაგიეროდ მხიარულობდნენ და დიდად კმაყოფილნი იყვნენ ის ადამიანები (ქართველები) ვინც ნადავლი ჩაიგდო ხელში. ტრაბახობდნენ კიდეც ერთმანეთში ვინ, როგორ და რანაირად დაწინაურდა. ამისთვის სპეციალურად სოფლის “ბირჟა” იკრიბებოდა. ყოველთვის მაღიზიანებდა, როცა მიყვებოდნენ, რას აკეთებდნენ აფხაზები 90-იანი წლების ომის დროს. მაღიზიანებდა არა იმიტომ, რომ ის საშინელი ფაქტები იყო, არამედ იმიტომ, რომ ზუსტად იგივეს აკეთებდნენ ქართველები ოსებეთან. მაგრამ ამით არასდროს არავინ არ დაინტერესებულა. წლების შემდეგ კი შარშან პირველად ვესტუმრე ჩემს სოფელს – თამარაშენს, ჩემს დასთან და დიშვილთან, ერთი წლის ელისაბედთან ერთად. ორი კვირის ჩასული არც ვიყავი ომი, რომ დაიწყო. სოფელში ჩვენი სახლიც გვაქვს, მაგრამ მამაჩემის ძმები ადგილობრივად იქ ცხოვრობენ და ამიტომ ძირითადად მათთან ვართ. საერთოდ 14 ბიძაშვილი ვართ და წარმოიდგინეთ ყველა თავისი ოჯახით, რომ მივა რა ამბავი იქნება. ჩვენც შეძლებისდაგვარდ ვისვენებდით. იმ დღესაც, 7 აგვისტოს ბევრი ვიმხიარულეთ და გვიან დავწექით. მაგრამ დაწოლა ვინ დაგაცადა. დაახლოებით 2 საათზე ცამ გათეთრება დაიწყო, ჰაერში კი გუგუნი ისმოდა. გავიგეთ, რომ ცხინვალი იბომბებოდა. დაახლოებით ნახევარ საათში ჩემი სახლის უკან ავტომატებმა კაკანი დაიწყეს, ტანკები კი ზუზუნით შემოდიოდნენ. თურმე იონჩის ასაღებად მიდიოდნენ – ამ წინადადებაზე ახლაც ისევე სიცილით ვკვდები, როგორც მაშინ იმ ღამეს. რადგან, როგორც ზემოთ ვთქვი იონჩაში არავინ არ იყო და არავინ არ ცხოვრობდა საერთოდ, თუმცა ტერიტორია დანაღმული იყო, ჩემს სოფელს კი 300 ჯარისკაცი იცავდა. რაც დღემდე მაოცებს ვისგან ან რისგან იცავდა და ვინ დანაღმა ეს ტერიტორიები? რა თქმა უნდა სოფელი თითქმის იმ ღამესვე დაიცალა. როგორც იქნა გათენდა. სასწრაფო დახმარების მანქანებით ორი სნაიპერი – ქართველი და ოსი, დაჭრილი ცხვირმოუხოცავი ქართველი ჯარისკაცები და ერთიც ნაღმზე აფეთქებული წაიყვანეს. ისიც საკმაოდ ახალგაზრდა, რომელიც გამწარებული კიოდა: - იმათ ტერიტორიაზე გადავედი, მე რა ვიცოდი, რომ იმათი ტერიტორია იყოო... აი კიდევ ერთი საოცრება. ვინ უთხრა იმ ბიჭს, რომ იქ ტერიტორიები დაყოფილი იყო? ადგილობრივ მოსახლეობას ის ტერიტორიები არასდროს ქონია გაყოფილი (როგორც ქართველებს, ისე ოსებს). იქ მინდვრები ყოველთვის საერთო იყო. ან ჯარისკაცმა, რომელსაც ომში უშვებ, ნუთუ ელემენტარული გეოგრაფია არ უნდა იცოდეს? ისიც თქვეს, რომ ტყის პირზე ორად გაყოფილი ადამიანების გვამები ეყარა. მეტი არაფერი მინახავს. ჩემი და და დისშვილი რუსთავში გამოვუშვი. მე ჩემს რძლებთან ერთად დასავლეთში წავედი. ბიძები და ბიცოლები სხვებთან ერთად სოფელში დარჩნენ. ხო, მართლა იმ ღამეს ახალგაზრდები, ვისაც რეზერვი ჰქონდა გავლილი ყველა წაიყვანეს.
რუსი ჯარისკაცები
ამბობენ, რომ დამნაშავენი არიან. რომ ათასგვარ საშინელებას აკეთებდნენ. მათ შორის წვავდნენ ქართულ სოფლებს. ამ ინფორმაციას ქართული მედია შარშანდელი აგვისტოს მერე თითქმის ყოველდღე ავრცელებს. მაგრამ რატომ არავინ არ ამბობს იმას, რომ ისინი ქართველ ჯარისკაცებზე უარეს მდგომარეობაში იმყოფებოდნენ? კერძოდ: შიოდათ, წყუროდათ, ბინძურები იყვნენ... რომ ისინი მოსავლის აღებაში ეხმარებოდნენ ქართველებს თუნდაც იმიტომ, რომ საჭმელი ეჭამათ? ამასთან, არავინ არ აღიარებს იმას, რომ ქართულ სოფლებში სახლები არა რუსებმა არამედ ოსებმა დაწვეს. მაგალითად, როდესაც სოფელ ავლევიდან სიუჟეტი აჩვენეს, ითქვა, რომ სოფელმა ზარალი მიიღო. მაგრამ არავის არ უხსენებია, რომ ეს ზიანი ოსებმა მიაყენეს და რატომ. სწორედ იმიტომ, რაზედაც ზემოთ უკვე მქონდა საუბარი. ოსი ეროვნების ჯარისკაცები შევიდნენ იმ ოჯახებში, დაწვეს და დაარბიეს ის სახლები, ვინც მათ 90-იანი წლების დროს ზიანი მიაყენა. თქვენ წარმოიდგინეთ მათ სია ჰქონდათ ჩამოწერილი და წინასწარ იცოდნენ ვის სახლში უნდა შესულიყვნენ. ჩემს სოფელში – თამარაშენში ერთი თვის განმავლობაში იყვნენ, მაგრამ არავისთვის არაფერი არ დაუშავებიათ. შემიძლია ვთქვა, რომ ამ დროის განმავლობაში, რუსი ჯარისკაცები ადგილობრივ მოსახლეობასთან ერთად მშვიდობიანად ცხოვრობდნენ.
P.R. მე, არავის არ ვიცავ და არც, არავის, არ ვამართლებ, უბრალოდ სანამ სხვების შეცდომებზე დავიწყებთ საუბარს, იქნებ ჯერ საკუთარზე დავფიქრდეთ და ვაღიაროთ. ქართული ანდაზაა: “რაც მოგივა დავითაო, ყველა შენი თავითაო...”
ერთი წლის უკან, უმუშევარი, რომ დავრჩი “კავკასიური სახლის” თანამშრომლებმა შემომთავაზეს ჟურნალ “ჩემი სოფელი” (მათი გამოცემაა) მეთანამშრომლა. უარი არ მითქვამს, მაგრამ თავი შევიკავე. ჯერ ერთი ჟურნალის პერიოდულობის გამო – ორ თვეში ერთხელ გამოდის და ამ დროის განმავლობაში ისიც კი დამავიწყდებოდა, საერთოდ, რომ უნდა დამეწერა, არამცთუ რა დამეწერა. მოკლედ რთულია ყოველდღიურ გაზეთში მუშაობის შემდეგ, სხვა პერიოდულობის გამოცემებთან მუშაობა. მეორეც იმიტომ, რომ ძირითადად ჩემს სოფელზე უნდა მეწერა. მე კი არ მომწონს იმ თემებზე წერა, რაც ძალიან მიყვარს, რომელთანაც ბევრი სასიამოვნო მოგონება მაკავშირებს და ძვირფასია ჩემთვის. ანუ უბრალოდ იმაზე, რაც ჩემს ცხოვრებაში მნიშვნელოვან კვალს ტოვებს. სწორედ ეს იყო ჩემი გაჩუმების მიზეზი შარშანდელი ომის დროს და მის შემდეგაც. მაგრამ დღეს, როცა “რუსი ღორების ლაქიას” მიწოდებენ და “ქვეყნის მოღალატედ” მაცხადებენ, იმის გამო, რომ ვთვლი ომი საქართველომ დაიწყო გაჩუმება მიჭირს. არა მხოლოდ იმიტომ, რომ თავს შეურაწყოფილად ვგრძნობ, არამედ იმიტომ, რომ უფრო კარგად ვხედავ, როგორ ეშვება ჩემი ქვეყანა და ერი უფსკრულში.
ჩემი სოფელი
ჩემი სოფელი – თამარაშენი. არა, ეს არც გორის და არც ცხინვალის თმარაშენია. ამ სოფელში აგარის გადასახვევიდან ავდივართ. ალბათ სოფელი ფცა გახსოვთ. ომის შემდეგ, ამ სოფელში რამდენიმე დამწვარმა თუ აფეთქებულმა სახლმა მედია საშუალებების ყურადღებაც მიიქცია. შეიძლება ითქვას, რომ ეს ორი სოფელი ერთმანეთზეა მიბმული. სოფელ ფციდან პირდაპირ ავდივართ სოფელ თამარაშენში. ყველაზე მნიშვნელოვანი და ყურადსაღები ალბათ ის არის, რომ ამ სოფლებს გარშემო ე.წ. “ოსების სოფლები” (ადგილობრივი მაცხოვრებლები ასე უწოდებენ) ესაზღვრება. შეიძლება ითქვას, რომ სოფელი თამარაშენი ამ ტერიტორიის შუა გულია. აღმოსავლეთით სოფლის თავს ვეძახით, საიდანაც უკვე ტყე იწყება. ტყის თავზე ერთ დროს ოსებით დასახლებული სოფელი იონჩა მდებარეობს. საერთოდ კი ტყიდან თამარაშენი ცხინვალთან 5 კილომეტრითაა დაშორებული. სოფელი იონჩა შარშანდელ აგვისტოს მოვლენებამდე ფაქტიურად აღარ არსებობდა, რადგან 90-იანი წლების ომის დროს იგი განადგურდა და მხოლოდ ორი სახლი შემორჩა, თუმცა იქაც აღარავინ აღარ ცხოვრობდა.
თამარაშენში მდინარე ფრონე მოედინება, რომელიც სოფელს მოსაზღვრე სოფლებისგან ყოფს. მათ შორის სოფელ ცერონის და ავლევს. ავლევიც ჩემი ანუ დედაჩემის სოფელია. სადაც ასევე თითქმის მთელი ბავშვობა და შემდგომი პერიოდიც მაქვს გატარებული. სოფლების – ცერონისის და ავლევის გზა არის ცენტრალური, საიდანაც პირდაპირ ავდივართ ზნაურში. სხვაგვარად იქ მოხვედრა შეუძლია. ერთი რამ უნდა ავღნიშნო, რომ ყველა ამ სოფელს და კიდევ ბევრ მოსაზღვრე სოფლების მაცხოვრებლებს საერთო მინდვრები ანუ, როგორც თავად უწოდებენ ყანები, ვენახები და ბაღები აქვთ. კარგად მახსოვს ეს ადგილები, რადგან ბავშვობაში, ჯერ კიდევ მაშინ, როცა კოლმეურნეობა არსებობდა, ბებიას ხშირად დავყვებოდი.
ომი
ცუდად, მაგრამ 90-იანი წლების ომიც მახსოვს. მაშინ დაახლოებით 12 წლის ვიყავი. მაგრამ შარშანდელი აგვისტოსგან განსხვავებით მაშინ შიშს ვერ ვგრძნობდი. ვერ ვგრძნობდი მაშინაც, როცა მთელი ღამის განმავლობაში სროლის ხმა ისმოდა და თითქმის არ გვეძინა, ვერც მაშინ, როცა დილით ქუჩაში გამოსული ხან სახლის ღობესთან, ხან კარებთან, ხანაც სულაც ცენტრალურ გზაზე ტყვიებს და სხვადასხვა სახის იარაღს ვპოულობდით. არც მაშინ მეშინოდა, როცა სახლის აივნიდან (ჩვენი სახლი ამაღლებულ ადგილზე დგას და ორ სართულიანია), ქართველების მიერ, ოსების ცეცხლმოკიდებულ სახლებს ვუყურებდი. სამაგიეროდ ძალიან მეცოდებოდა პაპაჩემი, რომელიც აივანზე იჯდა, შეჰყურებდა, როგორ იწვოდა თავისი აშენებული სახლები და ტიროდა. პაპა მშენებელი იყო და მიმდებარე ტერიტორიებზე ყველა სახლი მისი აშენებულია. ამიტომ განურჩევლად ეროვნებისა ყველა მისი მადლიერი და მეგობარი იყო. სამაგიეროდ მხიარულობდნენ და დიდად კმაყოფილნი იყვნენ ის ადამიანები (ქართველები) ვინც ნადავლი ჩაიგდო ხელში. ტრაბახობდნენ კიდეც ერთმანეთში ვინ, როგორ და რანაირად დაწინაურდა. ამისთვის სპეციალურად სოფლის “ბირჟა” იკრიბებოდა. ყოველთვის მაღიზიანებდა, როცა მიყვებოდნენ, რას აკეთებდნენ აფხაზები 90-იანი წლების ომის დროს. მაღიზიანებდა არა იმიტომ, რომ ის საშინელი ფაქტები იყო, არამედ იმიტომ, რომ ზუსტად იგივეს აკეთებდნენ ქართველები ოსებეთან. მაგრამ ამით არასდროს არავინ არ დაინტერესებულა. წლების შემდეგ კი შარშან პირველად ვესტუმრე ჩემს სოფელს – თამარაშენს, ჩემს დასთან და დიშვილთან, ერთი წლის ელისაბედთან ერთად. ორი კვირის ჩასული არც ვიყავი ომი, რომ დაიწყო. სოფელში ჩვენი სახლიც გვაქვს, მაგრამ მამაჩემის ძმები ადგილობრივად იქ ცხოვრობენ და ამიტომ ძირითადად მათთან ვართ. საერთოდ 14 ბიძაშვილი ვართ და წარმოიდგინეთ ყველა თავისი ოჯახით, რომ მივა რა ამბავი იქნება. ჩვენც შეძლებისდაგვარდ ვისვენებდით. იმ დღესაც, 7 აგვისტოს ბევრი ვიმხიარულეთ და გვიან დავწექით. მაგრამ დაწოლა ვინ დაგაცადა. დაახლოებით 2 საათზე ცამ გათეთრება დაიწყო, ჰაერში კი გუგუნი ისმოდა. გავიგეთ, რომ ცხინვალი იბომბებოდა. დაახლოებით ნახევარ საათში ჩემი სახლის უკან ავტომატებმა კაკანი დაიწყეს, ტანკები კი ზუზუნით შემოდიოდნენ. თურმე იონჩის ასაღებად მიდიოდნენ – ამ წინადადებაზე ახლაც ისევე სიცილით ვკვდები, როგორც მაშინ იმ ღამეს. რადგან, როგორც ზემოთ ვთქვი იონჩაში არავინ არ იყო და არავინ არ ცხოვრობდა საერთოდ, თუმცა ტერიტორია დანაღმული იყო, ჩემს სოფელს კი 300 ჯარისკაცი იცავდა. რაც დღემდე მაოცებს ვისგან ან რისგან იცავდა და ვინ დანაღმა ეს ტერიტორიები? რა თქმა უნდა სოფელი თითქმის იმ ღამესვე დაიცალა. როგორც იქნა გათენდა. სასწრაფო დახმარების მანქანებით ორი სნაიპერი – ქართველი და ოსი, დაჭრილი ცხვირმოუხოცავი ქართველი ჯარისკაცები და ერთიც ნაღმზე აფეთქებული წაიყვანეს. ისიც საკმაოდ ახალგაზრდა, რომელიც გამწარებული კიოდა: - იმათ ტერიტორიაზე გადავედი, მე რა ვიცოდი, რომ იმათი ტერიტორია იყოო... აი კიდევ ერთი საოცრება. ვინ უთხრა იმ ბიჭს, რომ იქ ტერიტორიები დაყოფილი იყო? ადგილობრივ მოსახლეობას ის ტერიტორიები არასდროს ქონია გაყოფილი (როგორც ქართველებს, ისე ოსებს). იქ მინდვრები ყოველთვის საერთო იყო. ან ჯარისკაცმა, რომელსაც ომში უშვებ, ნუთუ ელემენტარული გეოგრაფია არ უნდა იცოდეს? ისიც თქვეს, რომ ტყის პირზე ორად გაყოფილი ადამიანების გვამები ეყარა. მეტი არაფერი მინახავს. ჩემი და და დისშვილი რუსთავში გამოვუშვი. მე ჩემს რძლებთან ერთად დასავლეთში წავედი. ბიძები და ბიცოლები სხვებთან ერთად სოფელში დარჩნენ. ხო, მართლა იმ ღამეს ახალგაზრდები, ვისაც რეზერვი ჰქონდა გავლილი ყველა წაიყვანეს.
რუსი ჯარისკაცები
ამბობენ, რომ დამნაშავენი არიან. რომ ათასგვარ საშინელებას აკეთებდნენ. მათ შორის წვავდნენ ქართულ სოფლებს. ამ ინფორმაციას ქართული მედია შარშანდელი აგვისტოს მერე თითქმის ყოველდღე ავრცელებს. მაგრამ რატომ არავინ არ ამბობს იმას, რომ ისინი ქართველ ჯარისკაცებზე უარეს მდგომარეობაში იმყოფებოდნენ? კერძოდ: შიოდათ, წყუროდათ, ბინძურები იყვნენ... რომ ისინი მოსავლის აღებაში ეხმარებოდნენ ქართველებს თუნდაც იმიტომ, რომ საჭმელი ეჭამათ? ამასთან, არავინ არ აღიარებს იმას, რომ ქართულ სოფლებში სახლები არა რუსებმა არამედ ოსებმა დაწვეს. მაგალითად, როდესაც სოფელ ავლევიდან სიუჟეტი აჩვენეს, ითქვა, რომ სოფელმა ზარალი მიიღო. მაგრამ არავის არ უხსენებია, რომ ეს ზიანი ოსებმა მიაყენეს და რატომ. სწორედ იმიტომ, რაზედაც ზემოთ უკვე მქონდა საუბარი. ოსი ეროვნების ჯარისკაცები შევიდნენ იმ ოჯახებში, დაწვეს და დაარბიეს ის სახლები, ვინც მათ 90-იანი წლების დროს ზიანი მიაყენა. თქვენ წარმოიდგინეთ მათ სია ჰქონდათ ჩამოწერილი და წინასწარ იცოდნენ ვის სახლში უნდა შესულიყვნენ. ჩემს სოფელში – თამარაშენში ერთი თვის განმავლობაში იყვნენ, მაგრამ არავისთვის არაფერი არ დაუშავებიათ. შემიძლია ვთქვა, რომ ამ დროის განმავლობაში, რუსი ჯარისკაცები ადგილობრივ მოსახლეობასთან ერთად მშვიდობიანად ცხოვრობდნენ.
P.R. მე, არავის არ ვიცავ და არც, არავის, არ ვამართლებ, უბრალოდ სანამ სხვების შეცდომებზე დავიწყებთ საუბარს, იქნებ ჯერ საკუთარზე დავფიქრდეთ და ვაღიაროთ. ქართული ანდაზაა: “რაც მოგივა დავითაო, ყველა შენი თავითაო...”
Подписаться на:
Сообщения (Atom)
