გლობალიზაცია და ჟურნალი “პლეიბოი”

ჟურნალისტთა კავშირის დარბაზში შედგა დისკუსია, თემაზე გლობალიზაციის პროცესები საქართველოში და ჟურნალი “პლეიბოი”. დისკუსიის სტუმრები იყვნენ: ფსიქოლოგი რამაზ საყვარელიძე, გაზეთ “24 საათის” კულტურის განყოფილების რედაქტორი ბიძინა მაყაშვილი, ჟურნალ “ფლეიბოის” რედაქტორი ნიკო ნერგაძე, ფოტოგრაფი იური მეჩითოვი, გაზეთ “24 საათის” ჟურნალისტი ია ვეკუა და იდეის და პროექტის ავტორი ჟურნალისტი მზევინარ ხუციშვილი.
- ბატონო რამაზ, რატომ აღვიქვამთ ქართველები ყველაფერ ახალს ცუდად და რატომ გვგონია, რომ ის ჩვენი ტრადიციების და მენტალიტეტის დამანგრეველია?
რამაზ საყვარელიძე: საერთოდ არიან ერები, რომელთაც უჭირთ ახლის აღქმა. იყოფიან კიდეც, მეტაფორული სახელები ქვიათ - თბილები და ცივები. ცივ ერებს მიეკუთვნებიან ისინი, რომლებიც ორიენტირებულნი არიან უფრო ტრადიციულ და არსებული მდგომარეობის შენარჩუნებაზე, ხოლო თბილი ერები არიან ისინი, რომლებიც ცვლილებებზე არიან ორიენტირებულნი. ტიპიური თბილი ერი, რომელიც ცვლილებებზეა ორიენტირებული არის ამერიკა, სადაც წარსულს ღირებულება პრაქტიკულად არა აქვს და მხოლოდ მომავალია ღირებული. აქედან გამომდინარე, ადვილი მისახვედრია, რომ ჩვენ მივეკუთვნებით ტიპიურ ცივ ერებს, რომლებიც, თუ შეიძლება ითქვას, იყინებიან ერთ ადგილზე და უფრო კომფორტულად გრძნობენ თავს იმ ტრადიციულ ფორმაში, რომელიც შემუშავებული იყო. ეს არ არის წლევანდელი და ამჟამინდელი ფენომენი. ჩვენ, რომ გვიხარია შუშანიკს, აბო ტფილელეს და ვეფხისტყაოსანს ვკითხულობთ ისე, რომ ლექსიკონი პრაქტიკულად არ გვჭირდება, ეს ნიშნავს, რომ 16 საუკუნის განმავლობაში, თუ მეტი არა, ადამიანთა ცნობიერებას დიდი ცვლილება არ განუცდია. იმიტომ, რომ ყველგან, სადაც ცნობიერება იცვლება, იცვლება ენაც. ეს ბუნებრივი თანხმლებია. თუკი ენა უცვლელია, თან ენა მთელი ერის მასშტაბით ასახავს ცვილილებებს და არა ელიტის ან რომელიმე კერძო პირის, ნიშნავს, რომ საქართველოშიც არის მძაფრი მიდრეკილება იმისა, რომ რაც შეიძლება კონსერვატიული იყოს და განვითარება ნაკლებად შეეტყოთ. რა თქმა უნდა, ამასაც თავისი მიზეზი აქვს: ნებისმიერი სიახლე ითხოვს ჩვენგან უპირველეს ყოვლისა ინტელექტუალურ რეაქციას. უნდა გადაწყვიტო ახალი პრობლემა, რომელიც აქამდე არ გადაგიწყვეტია. ეს მოითხოვს ფიქრს, მოითხოვს ინტელექტის ამოქმედებას. ეგ საქმე, რომ არ გვიყვარს, ჯერ კიდევ ილია ჭავჭავაძემ გვაჩვენა. ჩვენ გვიყვარს ვიყოთ ბედნიერი ერი და ვისაუბროთ ლუარსაბ თათქარიძის თემატიკაზე, რაც არსებითად კარდინალური ქვაკუთხედია. ამიტომ ისტორიის განმავლობაში მეცნიერული განვითარება არ განგვიცდია. მიუხედავად იმისა, რომ მუსულმანურ სამყაროსთან გვქონდა კონტაქტი, იქიდან ჩვენ პოეტური ფორმები გადმოვიღეთ, მაგრამ ის დიდი მეცნიერული ტრადიციები, რაც იგივე მუსულმანურში არსებობდა არ გადმოგვიღია. ინდოეთთან გვქონდა კონტაქტი, მაგრამ საცივი გადმოვიღეთ და ინდური კულტურა - არა. რაღაც აკულტურიზმია, სიახლის მიუღებლობა არის ჩვენი ფენომენი. ახლა დავდექით გლობალიზაციის წინაშე. თუმცა არის ქართულ ხასიათში კიდევ ერთი თვისება. რაიმე სიახლის მიღება ძალიან გვიჭირს, მაგრამ თუ მივიღეთ მერე ძველს ვკარგავთ. ჩვენ სიმრავლე გვიჭირს. ერთი კატეგორიით ადვილად ვაზროვნებთ, მაგრამ ორით უკვე ძნელია. მთელი წინაქრისტიანული კულტურიდან „ლილე” დარჩა ფაქტიურად. ანუ ცოცხალი არსებობა ვერ შეინარჩუნა ვერაფერმა, ისე მოვსპეთ წინაქრისტიანული კულტურა. შემოვიდა კომუნიზმი და ლამის მთელი ეკლესიები დავანგრიეთ. ანუ ნებისმიერ სიახლეს თუ მივიღებთ, მერე უკვე ძველს ვთმობთ. ასე რომ, მაგ შიშს აქვს თავისი ლოგიკა და მართლა საშიშია ჩვენთვის ამ ხასიათის ერისთვის. თორემ იაპონიისთვის, რომელიც ცდილობს, რომ ახალი მიიღოს ისე, რომ ძველი არ დაკარგოს და ალტერნატიულად არ აღიქვამს ახალს, გამოსავალი არსებობს.
- როგორ ფიქრობთ, რა უნდა შეიცვალოს?
რამაზ საყვარელიძე: მე ვარ ფსიქოლოგი და ბუნებრივია ვფიქრობ, რომ მენტალიტეტი უნდა შეიცვალოს. დამოკიდებულებები, ურთიერთობის კულტურა ადამინებს შორის და ა.შ. მაგრამ უნდა შეიცვალოს არა იმის ხარჯზე, რომ მოსპოს არსებული, არამედ ისევ იაპონიის მაგალითს ავიღებ: ისინი მეორე მსოფლიო ომის წაგების შემდეგ დასხდნენ, დაფიქრდნენ, - რა ჰქონდათ შესანარჩუნებელი, რა შეიძლებოდა გაეწირათ და პრაქტიკულად რამდენიმე წელიწადში ახალი კულტურა ააწყეს. ყოველ შემთხვევისთვის 15 წელიწადში, რომელიც ჩვენთან უკვე გავიდა, მათ კარგად აწყობილი ახალი იაპონია ჰქონდათ. ჩვენ ასეთი დაფიქრება აქამდე არ მოგვიხდენია. ისე გავიარეთ მთელი პოსტ-საბჭოთა პერიოდი, რომ ერთ ანალიტიკურ ნაშრომს ვერ ნახავთ იმაზე, რა კითხვაც თქვენ დასვით. ამ პირობებში, ასეთ დეინტელექტუალიზაციის ფონზე, რომელიც ჩვენთან არის, ვერაფერს შევცვლით. კი, რაღაც აზრს გამოთქვამს ერთი ექსპერტი, მეორე, მესამე, მაგრამ რეალურად სინამდვილეში საქმე არ კეთდება. ჩვენ, შეიძლება ითქვას, რაღაც პროცესებისთვის ვარსებობთ. თაგვი სათაგურში იმიტომ შეიძლება დაიჭირო, რომ ის არ ფიქრდება, რატომ აძლევენ საკვებს. ამიტომ თუ არ დაფიქრდები, ნებისმიერ სათაგურში მოხვდები. ჩვენ ამჯერად გლობალიზაციიის სათაგური გველოდება. ისე შეიძლება ითქვას, რომ რაღაც პროცენტით უკვე მოხვედრილნი ვართ შიგნით და რეალიზებულია საქართველოში ეს პროცესები.
- რა როლს ასრულებს გლობალიზაციის პროცესებში მედია?
ბიძინა მაყაშვილი: ვერ ვიტყვი, რომ რაღაც გადამწყვეტ როლს ასრულებს, რადგან ქართული მედია პრაქტიკულად ქართული კულტურის შვილი და პროდუქტია. ასე რომ, ძალიან ახლოს არის ყველაფერ იმასთან, რაც ბატონმა რამაზმა ბრძანა. მე უფრო ერთ მომენტზე გავამახვილებ ყურადღებას. მედიაშიც ისევე, როგორც მის გარეთ არიან პიროვნებები, ჯგუფები, რომლებიც უფრო რბილად უყურებენ გლობალიზაციის პროცესებს. ისინი ცდილობენ დრომოჭმული ურთიერთობები შეცვალონ, ერთმანეთს შორისაც და სამსახურეობრივ დამოკიდებულებაშიც. პრაქტიკულად ქართული მედია მაინც ასახავს არსებულ რეალობას, თუმცა მნიშვნელოვანი როლი ნამდვილად არა აქვს.
ნიკო ნერგაძე: მე შეიძლება თავიდან ბოლომდე არ ვიცოდე რა არის გლობალიზაცია, ამიტომ მაგალითიდან ვიტყვი. ჩვენი ჟურნალი შეიძლება ორი მხრივ გაიშიფროს. პირველი, როცა ჩვენ ვაკეთებთ ჟურნალს გვინდა, რომ იყოს ადგილობრივი ლოკალური პროდუქტი, მაგრამ რა თქმა უნდა, გვინდა ისიც, რომ შევუნარჩუნოთ პლეიბოის სახეც. რაც შეეხება დანარჩენ ქართულ მედიას, შემიძლია ვთქვა, რომ მედია გლობალიზაციის შემომტანი კი არ არის, არამედ თვითონ არის მისი შედეგი. ანუ მედია კი არ მოქმედებს პროცესებზე, პირიქით.
ია ვეკუა: მეც ამ კონკრეტულ ფაქტზე გავამახვილებ ყურადღებას, რაც ნიკომ თქვა. ის, რომ ასეთი ტიპის ჟურნალი გამოვიდა საერთოდ და ვიღაცას გაუჩნდა სურვილი მისი გაკეთების და თანაც არ შეეშინდა ამის, ეს ფაქტი სცდება უკვე იმ რაღაც ჩახურულ სივრცეს, რაც იმის მანიშნებელია, რომ ნაჭუჭიდან გამოვედით. მას მყიდველიც ჰყავს და მკითხველიც. საბედნიეროდ კი არსებობენ ისეთი გოგონებიც, რომლებიც, როგორც აღმოჩნდა, რისკავენ ასეთი ჟურნალისთვის გადაღებას. მე ვფიქრობ, რომ ამ ჟურნალის გამომცემლები დიდი რისკის ქვეშ შეიძლება რამდენიმე წლის წინ ყოფილიყვნენ, მაგრამ ახლა უკვე, როცა ეს ჟურნალიც და მსგავსი ტიპის ბევრი გამოდის, ეს ნიშნავს, რომ საზოგადოება შეიცვალა და ნაკლებად არის რისკიც. შეიძლება ვიღაცამ რაღაც თქვას, მაგრამ საშიშროებას ამ ადამიანებისთვის ნამდვილად აღარ წარმოადგენს.
- იმდენად, რამდენადაც უცხოურ პრესას თავისთავად შემოაქვს უცხო კულტურა, თავისი ფასეულობები და ღირებულებები, რომლებსაც ქართულ მენტალიტეტთან არანაირი საერთო არა აქვს, მკვიდრდება თუ არა ამით ახალი კულტურა? გამოიწვევს თუ არა იგი ქართული ტრადიციების დარღვევას და საერთოდ, რამდენად საჭიროა 21-ე საუკუნეში ამ ტრადიციების შეფასება?
რამაზ საყვარელიძე: ქართული მენტალიტეტი თუ ტრადიციები არ არის საიმისოდ შესწავლილი, რომ ვნახოთ, რომელია ღირებული მნიშვნელობის და რომელი არა. მაგალითად: ეხლა პლეიბოის თემა წამოიწია და ბუნებრივია სექსუალურ კულტურასაც ვეხებით. საქართველოს საკმაოდ მრავალფეროვანი და საინტერესო სექსუალური კულტურა ჰქონდა ისტორიულად და არასდროს არ იყო ასეთი ასექსუალური, როგორიც მივიღეთ ბოლო ორი საუკუნის შედეგად. ქართული მთის ტრადიციებიც კი იყო ქართულ სექსუალურ კულტურასთან დაკავშირებული, ელიტაზე, რომ აღარფერი ვთქვათ. ასე რომ, სულაც არ იყო ის სიტუაცია დღეს, რომ ვქმნით. დღეს ქართული ტრადიციაა, რომ ქალი არ უნდა ატარებდეს სექსუალურობის ნიშნებს. პრაქტიკულად რაღაც დეფორმირებული სტანდარტები შემოვიტანეთ და ქართულ ტრადიციებად ვაქციეთ. არის ეს ტრადიციები კი რეალურად საიმისოდ შესწავლილი, რომ გავარკვიოთ, რომელი არის 200-წლიანი მუქთახორობის შედეგად ჩამოყალიბებული სტანდარტი (სტანდარტი შეიძლება 2 წელიწადშიც ჩამოყალიბდეს) და რომელი არის ის სტანდარტი, რომელიც საუკუნეთა განმავლობაში შენს ხასიათს ქმნიდა და აყალიბებდა. ეს არ არის გაკეთებული. ამ კითხვებზე პასუხი ან უნდა აბსოლუტურად ამოიღო, რომ არაფერი არ უნდა შეიცვალოს, რაც პრაქტიკულად დამღუპველია, ან უნდა იყოს მეორე უკიდურესობა, რომ ყველაფერი შეიცვალოს. რაც ისევ პრაქტიკულად დამღუპველია. ვიმეორებ, გვაქვს კულტურები, მართალია რამოდენიმე, რომლებიც გლობალიზაციის პროცესში ძალიან კარგად იპოვის თავის ადგილს ისე, რომ საკუთარი სახე არ დაკარგოს. მაგრამ ამას წინ უძღვის ინტელექტუალური მუშაობა. ამ ინტელექტუალური ფონით, რომელიც ჩვენ გვახლავს, ანუ ერისთვის, რომელიც დღესაც იხდის ფულს მხოლოდ დიპლომში და არაფრის მიღებაში, უნდა ვთქვათ, რომ არაფერი არ შეიცვლება.
- ანუ ფიქრობთ, რომ ინტელექტუალური რესურსი გვაკლია?
რამაზ საყვარელიძე: რესურსი არა, ორიენტაცია არ გვაქვს.
იური მეჩითოვი: რა ფილოსოფიაზე ვლაპარაკობთ?! ფილოსოფია არის სიბრძნისადმი სიყვარული. როცა ადამიანი ამ ფილოსოსფიას უარყოფს, ნიშნავს, რომ არაფერი ორ აზრზე მეტი არ უნდა არსებობდეს. მთავარი კი რაც მახსოვს, ბოლო 20 წლის განმავლობაში, - 2 აზრზე მეტი არ უნდა არსებობდეს. ეს უკვე ერშია გაბატონებული. ჩვენ ვართ დაპროგრამებული, დაზომბირებული და ჩვენი კულტურითაც გაზარმაცებული. ქრისტიანობამ, რომელსაც ჩვენ ვეთაყვანებით, ყველაფერს გადაუარა. სად იყო ქრისტიანობა, როცა იყო ქართული ხალხური სიმღერა. ფოთოლს ვერ ვნახავთ ხეზე, რომ ერთნაირი იყოს. ღმერთს ასე შეუქმნია და ასე უნდა იყოს. რომ ვამბობთ, რუსები მეათე საუკუნეში ჩამოვიდნენ ხიდანო, იმიტომ, რომ იქ მეათე საუკუნეში შემოვიდა ქრისტიანობა, ხოლო ჩვენთან მეოთხე საუკუნეში შემოვიდა. ჩვენ რაღაც ტერმინები უნდა გავიაზროთ, თუნდაც რა არის მენტალიტეტი.
რამაზ საყვარელიძე: ოღონდ ჩვენი ხე უფრო ნაყოფიერი იყო კულტურული თვალასაზრისით.
იური მეჩითოვი: თქვენ როგორ ფიქრობთ, იტალიაში ასე ადვილად გაიხდის ქალიშვილი? დედას უტირებენ მშობლები... ჩვენ, რომ ვგიჟდებით.
რამაზ საყვარელიძე: და ეს სულაც არ ნიშნავს ევროპულობას.
ბიძინა მაყაშვილი: საქართველოში უცხოური პრესის კულტურული ინტერვენციის პირადად მე არ მეშინია, იმიტომ რომ, მზად ვარ ინტელექტუალურადაც და მენტალურადაც. პირიქით, მირჩევნია ჩვენმა ჟურნალისტებმა და გამომცემლებმა იქიდან აკრიფონ რაღაც და მიხვდნენ, რა არის ღირებული და რა მეორეხარისხოვანი.
ია ვეკუა: სხვა თუ არაფერი, ეს ყველაფერი სახელმძღვნალოც კი იქნება ჩვენი ჟურნალისტებისთვის, როგორ უნდა წერონ.
რამაზ საყვარელიძე: მაპატიეთ, მაგრამ ჩვენ ჟურნალისტებსაც და საზოგადოებასაც ურთიერთობა აქვთ რუსულ მედიასთან. გვაქვს საშუალება თვალი ვადევნოთ მათ არხებს. საკმაოდ მაღალი ხარისხის მედიაა. ვერ ვიტყვი, რომ რომელიმე სხვა ქვეყნის მედიას ჩამოუვარდებოდეს. ისწავლეთ რამე?
ია ვეკუა: არა, ეს ისევ ის არის ბატონო რამაზ, რაც თქვენ თქვით - ინეტელექტუალობის ნაკლებობა.
რამაზ საყვარელიძე: ინტელექტის ორიენტაცია არ გვაქვს, თორემ თუ ქართველმა გადაწყვიტა, ბრწყინვალე რაღაცეებს შექმნის. სწავლა არ უნდათ, თორემ თუ სწავლა გადაწყვიტეს...
იური მეჩითოვი: საზღვარგარეთ შეხედეთ ქართველებს. მედიკოსებს და სხვა პროფესიის ადამიანებს, როგორი არაჩვეულებრივი პროფესიონალები არიან. აქ რა სჭირთ?
რამაზ საყვარელიძე: არ არის ღირებული და იმიტომ. მაგალითს გეტყვით: სტუდენტებს ვამზადებ და გაცდენა არ შეიძლება, რადგან პრაქტიკული სამუშაოა. გამიცდინა და ვკითხე რატომ გააცდინა. გოგონამ მიპასუხა: ქეიფი მქონდა გადასხდელიო და გავუშვი.
ია ვეკუა: ქართული ტრადიციების წინააღმდეგი ხართ, ბატონო რამაზ?
რამაზ საყვარელიძე: არ არის ეს ქართული ტრადიციები. მახსოვს, ადრე სულ სამი სადღეგრძელო იყო.
ია ვეკუა: ეს ახალი ტრადიციაა, როგორც თქვენ ამბობთ, ამ 200 წლის განმავლობაში ჩამოყალიბებული. ცუდია ეს ახალი ტრადიციები, რომლებიც ერმა შეიძინა?
რამაზ საყვარელიძე: ეს იმის ნიშანია, რომ უსაქმურმა და უფუნქციოდ დარჩენილმა ერმა დაიწყო საქმის გამოგონება. საერთოდ ქართული ტრადიცია სკულპუროზული სამუშაოა. ყველა ადამიანი რაღაც ჩვევების მატარებელია. ეს არის ხომ ტრადიცია?!. მაგალითად მე და თქვენ ვეწევით სიგარეტს. ეს კარგი ჩვევაა? არა. ჰოდა უნდა დავსვათ საკითხი, - ესა თუ ის ჩვევა გვაკარგვინებს თუ გვინარჩუნებს საკუთარ თავს. ანუ სიცოცხლისუნარიანობისთვის კარგია თუ ცუდია? ის, რომ 2 აზრზე მეტი თავში არ უნდა იყოს, ესეც ბოლო პერიოდის ჩვევაა. ლუარსაბ თათქარიძე საქართველოში ვერ გაჩნდებოდა, რადგან ჩოხიანი ერი ვიყავით და არა ღიპიანი. სმა-ჭამაზე ორიენტირებულიც არ ვიყავით. არ გვქონდა მაგის დრო, რადგან ბრძოლისა და თავპირის მტვრევაში ვიყავით. ანუ ის ტრადიციები, რომელიც გაგამუქთახორებს, რომელიც გაგაზარმაცებს, რომელიც სიცოცხლისუნარიანობას დაგაკარგვინებს და რომლებიც გაჩნდა სწორედ ქმედუნარიანობისა და სიცოცხლისუნარიანობის შეზღუდვის შედეგად, ესენია შენთვის მავნე ჩვევები. თუ შეინარჩუნებ ამ ჩვევებს საერთოდ დაკარგავ ადამიანობას.
იური მეჩითოვი: არც ეს არის ტრადიცია, მთელი სოფელი რომ მიდის სასაფლაოზე. ეს აბსოლუტური გადაყოლაა. ეს არ იჯდა ტრადიციებში არასდროს. იქნებ ძველბიჭობა და ნარკომანობაც ტრადიციაა?! 300 ათასი ნარკომანია უკვე.
- ჩვენ ყველამ ვნახეთ 15 ივნისის გადაცემა “რეაქცია”, რომელიც ჟურნალ “პლეიბოის” მიეძღვნა. მაინტერესებს თითოეული თქვენგანის აზრი ამ გადაცემის შესახებ. რას ნიშნავდა ეს ყველაფერი და რამდენად კომპეტენტური ადამიანები იყვნენ მიწვეულნი?
იური მეჩითოვი: ეს ის გადაცემა იყო, რომელშიც ქრისტიანობაზე და პატიოსნებაზე ყველაზე მეტად ის ადამიანები დებდნენ თავს, რომლებიც ყველაზე შორს იყვნენ ამ კატეგორიებისგან. ეს იყო ამაზრზენი. მეორე დღეს მირეკავდნენ, - ვინ იყვნენ ეს კახპებიო. თან მშობლებიც თავს იდებდნენ 14 წლის ბავშვმა ეს ჟურნალი, როგორ უნდა ნახოსო. ამ ასაკში თუ არ ნახა, აბა როდის უნდა ნახოს, 60 წლის რომ გახდება? თანაც ჟურნალი რომ ვნახე, „ტრაკიც” კი არ ჩანდა. კათოლიკურ ღვთისმშობელს უფრო უჩანს მკერდი, ვიდრე ქალებს თქვენს ჟურნალში, ხომ ასეა ნიკო. ვერ გავიგე, ამაზე იყო წივილ-კივილი?!
- ნიკო, საზოგადოებას დარჩა აზრი, რომ გადაცემა შეკვეთილი იყო და იყო ჟურნალის ანტირეკლამა ანუ „შავი პიარი”, რომელიც მე პირადად, არ მესმის რას ნიშნავს.
ნიკო ნერგაძე: “შავი პიარი” რუსული მახინჯი გამოთქმაა, რომელიც არ არსებობს საერთოდ. რომ დაგვეკვეთა გადაცემა, ასეთი კარგი საქმე არ გამოგვივიდოდა. ნამდვილად ჩვენზე იმუშავა. საქმე ნამდვილად გაგვიკეთა. რამდენადაც ვიცი, მეორე დღეს ჟურნალის გაყიდვა გაიზარდა. რაც შეეხება სტუმრებს, არ მინდა მედიის კრიტიკით გამოვიდე, მაგრამ ჩვენთვის სასარგებლო და მისაღები იყო. კარგი იყო ჩვენთვის, რომ სტუმრები ასე იყო გადანაწილებული. დისკუსიისთვის და მსჯელობისთვის კარგი იყო თუ არა, ნამდვილად არ ვიცი.
ია ვეკუა: საბოლოოდ კი არაფერი არ იყო.
იური მეჩითოვი: ფოტოზე და მის ხარისხზე საუბარი საერთოდ არ იყო. იქ დაისვა პატიოსნების საკითხი, რადგან ფორმატი სწორედ ასე იყო შერჩეული.
- რატომ დავდექით ბატონო რამაზ ამ პრობლემის წინაშე, სამოქალაქო საზოგადოება არ არის ჩამოყალიბებული?
რამაზ საყვარელიძე: სამოქალაქო საზოგადოება არსად არ არის ჩამოყალიბებული, ხოლო სამოქალაქო ცნობიერება საერთოდ არ არსებობს. ჩვენ ამის აღიარება გვიჭირს, მაგრამ ფაქტია, რომ ძალიან აგრესიულები გავხდით და ეს მიუღებლობა არის სწორედ აგრესიულობის ერთ-ერთი ნიშანი. რა გვინდა, თუ კი ჟურნალი არსებობს და ვიღაცას ის აინტერესებს, მაგრამ საქმე იმაშია, რომ მთელი ერი ვართ აგრესიულები, ვიდრე ნორმალურ ცხოვრებას სჭირდება.
ია ვეკუა: მე ვფიქრობ, რომ ის ქალბატონები, ვინც ჟურნალის წინააღმდეგ იყვნენ, უბრალოდ იმ მომენტში ლაპარაკობდნენ ისე, რადგან იცოდნენ, რომ ტელევიზიით ხალხი უყურებდათ. დარწმუნებული ვარ, თითოეულ მათგანს ეს ჟურნალი ნაყიდიც აქვს და დათვალიერებულიც. ამასთან საკუთარი აზრიც გააჩნიათ. მოეწონათ თუ არა, არ ვიცი, მაგრამ ყოველი შემთხვევისთვის ოჯახში არ იტყოდნენ, რომ იგი უმსგავსობაა. ეს იმიტომ, რომ ყოველი მხრიდან ეკლესია გვიყურებს და გვაკონტროლებს.
რამაზ საყვარელიძე: ეკლესია არ გვიყურებს. ეკლესიას აყურებინებ. ავტორი შენ ხარ, საზოგადოება.
- თქვენის აზრით, გრიგოლიამ იმიტომ ხომ არ გააკეთა ეს გადაცემა, რომ იცოდა, მას რეიტინგი ექნებოდა? ჟურნალისტები ორიენტირებულნი არიან იმაზე, რომ გადაცემები კომერციული გახადონ.
ნიკო ნერგაძე: ასეა და ვფიქრობ, ასეც უნდა იყოს იდეაში, რადგან თოქშოუ არ არის რაიმე დასკვნების გაკეთების საშუალება. ზოგადად მედიაზე კი არ ვამბობ, ტელევიზიაა ისეთი მედიუმი, რომელიც ნაკლებად გაძლევს რაღაც ინტელექტუალური დისკუსიის და სირღმეში წვდომის საშუალებას. ამისთვის სხვა მედიასაშუალებები არსებობს. ტელევიზია უბრალოდ გასართობი, სწარფად მისაღები ინფორმაციიის საშუალებაა. სტუმრები ნამდვილად სწორად იყვნენ შერჩეულნი, რადგან გადაცემამ თავისი მისია შეასრულა. ხალხი გაერთო და საუბარიც იყო.
იური მეჩითოვი: პრაქტიკულად არ არის ტელევიზიებში ისეთი პროექტები, რომლებიც მოგცემს დაფიქრების და დასკვნების გამოტანის საშუალებას.
ბიძინა მაყაშვილი: ჩემთვის ძალიან დიდი სირცხვილია, როდესაც საერთოდ ასეთ თემას ეძღვნება გადაცემა. ამაზე მსჯელობა მიმაჩნია იდიოტობად. ჟურნალი, რომელიც 22 ქვეყანაში გამოდის და არ არის პორნოგრაფიული, აკრძალული; ხალხი, რომელსაც 50 და მეტი არხი აქვთ და ღამე საშუალება აქვთ უყურონ ეროტიულ ფილმებს, გამოდიან და ტელევიზიით საუბრობენ ასეთ თემებზე. ამით უბრალოდ გადაცემამ აიწია რეიტინგი. ინგამ იცოდა, რომ ეყოლებოდა მაყურებელი ამ “ქათმების” კამათს. ეს ქართული მენტალიტეტის ამბავია ისევ და ისევ.
ნიკო ნერგაძე: ვფიქრობ, რომ გაცილებით უარესი იყო, როდესაც პლეიბოის გადაცემამდე ერთი კვირის განმავლობაში ეთერში გადიოდა, როგორ ლანძღავდნენ 24-ე სკოლის ბავშვებს, რომლებმაც გაზეთი გამოუშვეს „სექსი და სიყვარული”. ჩვენთან კამათი მაინც იყო. რაც შემეხება მე, იმ გადაცემაში არაფრის დასამტკიცებლად არ მივსულვარ. გადაცემა გავიდა და ჟურნალიც გაიყიდა. მე მგონი საკამათო თემაც არ არის. არ არის აუცილებელი ვინმეს აზრი შეუცვალო.
- საზოგადოებას დაებადა კითხვა, მართლა შესთავაზეთ თუ არა ლელა წურწუმიას გადაღება?
ნიკო ნერგაძე: ჩვენ ბევრ ადამიანთან გვქონდა ლაპარაკი, მათ შორის ლელასთანაც.
იური მეჩითოვი: გიჟები, ხომ არ ხართ, არ იცოდით, რომ უარი იქნებოდა?!
ია ვეკუა: იური შენ უნდა გეთქვა, რომ დაგთანხმებოდათ, მერე რა მოხდებოდაო.
იური მეჩითოვი: გადაღებით ყველა შეიძლება გადაიღოთ. ფოტომოდელი შეიძლება მახინჯი იყოს, მაგრამ მაინც კარგი გამოვიდეს.
- საერთოდ რა კრიტერიუმებით აფასებეთ გოგოებს?
ნიკო ნერგაძე: გვყავს ცნობილი ქალი და ნაკლებად ცნობილი. ცნობილი ქალები წელიწადში 3 ან 4 იქნება. საერთოდ ჩამოწერილი კრიტერიუმები არ გაგვაჩნია.
ია ვეკუა: მე მგონი ასარჩევადაც ბევრი არ გყავთ.
იური მეჩითოვი: მე რომ გამოფენა გავაკეთე, მხოლოდ ორი შეკითხვა იყო: ქართველები იყვნენ ის მოდელები თუ არა და შედიოდით თუ არა მათთან ინტიმურ კონტაქტში. პირველზე ვეუბნებოდი, რომ ასეც იყო და ისეც, მეორეზე - ყველასთან ვერ ვახერხებდითქო. სხვათაშორის, ერთმა ჩემმა მოდელმა იზარალა, რომელიც სკოლაში ასწავლიდა. პაატა ნაცვლიშვილმა დაწერა რეცენზია, სადაც მისი ფოტოც გავიდა. ის ერთადერთი გოგონა იყო, რომელმაც სახე გამოაჩინა. ვიღაც მშობელმა ნახა შემთხვევით რეცენზია. მივარდა დირექციასთან, ეს ვინ ასწავლის ჩვენს ბავშვებს, ის ხომ გარყვნის მათო და გოგონა სკოლიდან გაუშვეს.
- პროფესიას დიდი მნიშვნელობა აქვს ამ შემთხვევაში?
იური მეჩითოვი: მე პირადად მონაზონზე ვამბობ უარს, სხვა შემთხვევაში არა.
ნიკო ნერგაძე: ჩვენ პოლიტიკოსებსაც შევთავაზებდით, გაყიდდა ჟურნალს, მაგრამ არ დაგვთანხმდებიან. თუ ჩვენი ჟურნალის გამოსვლის შემდეგ დადგა საკითხი: გაიხდის თუ არა ქართველი ქალი, არ გვინდა ბატონო. არიან ქალები, რომლებიც თვითონ მოდიან, ჩვენ არავის არ ვაძალებთ.
რამაზ საყვარელიძე: 90-იან წლებში პრესასთან მქონდა ურთიერთობა. ერთი კაცი მოვიდა და მითხრა, ჟურნალის გამოშვება გვინდა ქართველ კლდემამოსილ ქალებზეო. მე ვუთხარი არაქართველ კლდემამოსილ ქალზე გამოუშვით მეთქი. მან კი მიპასუხა ასეთები არ არსებობენო. ვუთხარი ერთი კვირის მერე გამოევლო. ამ დროს თურქეთიდან მოვაგროვე ინფორმაცია, მოგეხსენებათ იმ პერიოდში კლდემამოსილი ქართველი ქალები რამდენად იყვნენ და, რომ მოვიდა მათი ფოტოები დავულაგე.
ნიკო ნერგაძე: მე საერთოდ ვიტყვი ერთს, რომ ჟურნალს ისეთი არაფერი არ გამოუწვევია. ეს გადაცემა იყო ასეთი მძაფრი. ჟურნალის შესახებ დისკუსია საერთოდ არ ყოფილა. იყო რაღაც სტატიები სხვა გაზეთებში, მხოლოდ ორი იყო კრიტიკული.
რამაზ საყვარელიძე: ვაკეში იყო თქვენი დიდი რეკლამა, სკოლის წინ. 15 წლის ასაკაში უნდა ნახოს ბავშვმა სანახავი, თორემ მე რაღად მინდა.
იური მეჩითოვი: საზღვარგარეთ შევედი ჟურნალების მაღაზიაში, სადაც ასეთი ტიპის ჟურნალებს ყიდიან და დავიწყე დათვალიერება. უცებ შემოცვივდნენ პატარა ბიჭები. მეგონა ყველა ამას ეტაკებოდა, მაგრამ გაგიგონიათ, პირდაპირ მანქანების ჟურნალებისკენ გაიქცნენ. შეურაცხყოფილად ვიგრძენი თავი. ასეთი ამბებიც ხდება. ეს ყველაფერი დაშვებულია.
ია ვეკუა: შეიძლება მშობლებიც თავს იზღვევენ, რომ შვილებმა ამის ნახვა არ გაბედონ.
რამაზ საყვარელიძე: არა მგონია, ამდენი პედაგოგიკა სად გვაქვს. აქ დიდი აზრია.
ია ვეკუა: მე ალბათ ჩემი ოჯახიდან გამომდინარე ვამბობ.
რამაზ საყვარელიძე: მე ვფიქრობ, რომ უფრო ლომაიას და მთავრობას ებრძვიან. ეს წვრილმანი შემოქმედებაა.
იური მეჩითოვი: რა უნდა გაგვიკვირდეს, ხალხო, შევარდნაძის დროს 3-ჯერ დაარბიეს სექს-შოპი.
რამაზ საყვარელიძე: მე ვფიქრობ, რომ ჩვენი უბედურება ამაშია: ჯერ ვიყავით ირანის პროვინცია. მერე ქრისტიანობა მივიღეთ და რეალურად ბიზანტიის პროვინცია გავხდით. შუაში კი მხოლოდ ორი საუკუნე გვქონდა, როცა პროვინციის იდეებს არ განვიცდიდით. შემდეგ ყველაფერი თურქეთის, მანამდე კი არაბეთის პროვინციებით გრძელდება. ბოლოს რუსეთის პროვინცია გავხდით და ერს, რომელმაც თავისი უდიდესი ნაწილი გაატარა პროვინციად, გამოუმუშავდა პროვინციალიზმი, როგორც ეროვნული თვისება. ამიტომაა კოტეს მონოლოგი გიორგი პირველისთვის - "სხვისი ყოველთვის ყველაფერი მოგვწონდა" და სწორედ ეს არის პროვინციალიზმი. როცა ამ ჟურნალის დონეზე იბრძვი, თავისთავად ესეც პროვინციალიზმია. საკუთარ თავში, რომ არ ხარ დარწმუნებული და ევროპა რასაც გთავაზობს, იმას იღებ. მაშინ აზიიდან შემოგვქონდა, ახლა ევროპიდან ავტომატურად შემოგვაქვს. ამას კი დაუფიქრებლად ვაკეთებთ. ჩვენ თუ რამე შევქმენით, ავაშენეთ და განვვითარდით, ეს სწორედ იმ ორი საუკუნის განმავლობაში მოხდა, როცა ცენტრი ვიყავით. სექსიც ისეთი იყო, ახლაც, რომ შეგვშურდება. ასე რომ, პროვინციალიზმი, როგორც ასეთი, ისტორიულად გამომუშავებული თვისებაა. ეს თუ არ მოიხსნა, არაფერი არ გვეშველება. როგორ ფიქრობთ, სად უფროა დღეს შეფასებები და დიალოგები, - სოფელში თუ ქალაქში? სოფელში, ხომ. ჩვენც დიდი სოფლის ხასიათის ვიყავით.
იური მეჩითოვი: ქალაქი სად არის, დაკარგა უკვე თავისი სახე.
რამაზ საყვარელიძე: შეიძლება ახლა სოფელში უფრო ჯანსაღი აზრია, ვიდრე ქალაქში.
ია ვეკუა: ნიკო, გაზეთებში რამდენიმე რეცენზია დაიწერა, ძირითადად რაზე იყო საუბარი, ეროტიკულ ნაწილზე?
ნიკო ნერგაძე: რეცენზიები ორ გაზეთში დაიწერა. პირველი იყო გაზეთი „ქრონიკა”, სადაც საუბარი იყო იმაზე, რომ შიშველი ქალები კარგია, მაგრამ გოიმურიაო.
- გოიმური რა მხრივ?
ნიკო ნერგაძე: პროვინციული გამოვიდაო. მე მგონი, მათი ძირითადი არსი იყო ჩვენი ფოტოები გადაებეჭდათ. რადგან ის პიროვნება იმ ტიპის იყო, ვინც ჟურნალის პირველი სამი გვერდი წაიკითხა მხოლოდ. მე ვერ მივხვდი მაინცდამაინც რა ეწერა. მეორე გაზეთი „საქართველოს რესპუბლიკა” იყო, სადაც გრძლად ეწერა, როგორ აზიანებს პორნოგრაფია ხალხს. გაკვრით ეწერა, ეროტიკა იგივე პორნოგრაფიაო. მაიარსის სახელმძღვანელო ქონდა წაკითხული, იქიდან იყო გამოკვლევები, რომ ვიღაცამ პორნოგრაფია ნახა და გაიზარდა ძალადობა. ბოლოს ამით მთავრდებოდა, - 21-ე საუკუნე კი არის, მაგრამ ისიც არ დაგვავიწყდეს, უპირველესი მაინც კაციოა, თუ კაცს მეტი უფლებები აქვსო.
ია ვეკუა: ჟურნალზე თითქმის არაფერი არ ყოფილა.
რამაზ საყვარელიძე: მე ვიტყოდი, რომ ყველაფერი პოზიტიური მოვლენებია, რადგან, რომ ყოფილიყო სრული სიჩუმე, გაცილებით უარესი იქნებოდა. ამოტივტივებამ გააჩინა ახალგაზრდებში პროტესტი, დამცინავი გრძნობა ამ თვისებების მიმართ. რაღაცეების მიუღებლობა თვითონ თვისებების დაძლევის საშუალებაა. აცრა რა არის? რაღაცის პროვოცირება, რაღაცის წინააღმდეგ, რომ გამომუშავდეს ანტისხეულები. ანალოგიურად ამ ჟურნალმა აცრა საქართველო.
ნიკო ნერგაძე: დიდი მადლობა, მეორე ჟურნალს უფრო თამამას გავაკეთებთ.
- ბატონო იური, მინდა, რომ ჩვენ ფოტოგრაფიაზეც ვისაუბროთ და მაინტერესებს, რატომ ვერ აღვიქვამთ ფოტოგრაფიას ფოტოხელოვნებად? რა ხდება? რატომ მიგვაჩნია, რომ ფოტო სურათია, რომელიც საჭიროების შემთხვევაში უნდა გამოვიყენოთ ან სამახსოვროდ დაგვრჩეს. ნაკლებად ვაქცევთ ყურადღებას მის ესთეტიკურ ღირებულებას. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს ჰყავდა ძალიან კარგი ფოტოხელოვანები?
იური მეჩითოვი: როგორ ისაუბრებდნენ, როცა თემა ეს არ იყო. თემა იყო პატიოსნება. ფოტოგრაფია არ უნდა იყოს ფოტოხელოვნება ან შეიძლება იყოს შეიძლება არა. ძერწვაც ასეა. თქვენ, რომ ბღაჭნით ეს ხელოვნებაა? ნაწერიც ასეა. თქვენ შეგიძლიათ იყიდოთ 5 ლარად საღებავები, იყიდოთ ტილო თავისი ჩარჩოთი და ბღაჭნოთ, მაგრამ საზღვარზე ვერ გაიტანთ. იტყვიან პიკასოა, მოდილიანია. არსებობს რაღაც შტამპები. ხელოვნება ძირითადად არ არსებობს. კანტიკუნტად შემორჩა. სინამდვილეში, რაც ვითარდება, იგივე გლობალიზაცია არის ანტიხელოვნება. ამასთან გლობალიზაცია უფრო რთული ფენომენია. მაგრამ ვეთანხმები ბატონ რამაზს. ჩვენ უფრო ახლის შებრძოლების უნარი უნდა გვქონდეს. თუმცა გლობალიზაციასაც მოაქვს თავისი უარყოფითი მხარეები. მე მგონი ფლეიბოისაც არა აქვს პრეტენზია, რომ მათი ფოტოები ხელოვნების ნიმუშებია. ადრე, ამერიკაში მხოლოდ ხელოვნების ნიმუშებს და ილეთებს იყენებდნენ, რომ ეს ყველაფერი შეფუთულიყო, იგივე სხეული, რომ ესთეტიურად დამტკბარიყავი კაციც და ქალიც. მაგრამ ეს ადრე იყო. ახლა არა მგონია, რომ ისეთი ოსტატები აღმოჩნდნენ. თუმცა მაშინაც „დაასტოპეს” და შიდსი შემოაგდეს, რადგან სექსუალური ენერგია ერთადერთია, რაც ადამიანშია. სხვა ენერგია არ გვაქვს და მისი კალაპოტში ჩასმა ძნელია. ზოგი არის უენერგიო, მე ვამბობ ენერგია შეიძლება წარმართო, რადგან თხარო ორმო მთელი დღის განმავლობაში და მერე არც შვილის გაკეთების თავი გქონდეს და არც არაფრის. ამ ენერგიის დაპყრობა ყველას უნდა: ეკლესიას, ხელისუფლებას, მეზობლებს, ბოზ მამიდებს. ყველას სჭირდება ეს ენერგია, რომ შენ წაგართვან. აბა კომპიუტერი ვინ გააკეთა. კითხეთ მათ, შეზღუდულნი იყვნენ სექსუალურად? ვარიანტი არაა, ამას ვერ გამოიგონებდა ვერც არაბი და ვერც ჩვენი სამყარო, რომელსაც არც კი ვიცი, რა უნდა ვუწუდო. ის გაკეთდა იქ, სადაც ადამიანს გაფრენის საშუალება ქონდა. აბა ტალიბანი ან არაბი ხალხი რას გააკეთებს?! ერთმანეთის აფეთქების მეტს, არაფერს აკეთებენ. მათთან არ არის პოზიტივი. მათთან არის საშინელი აგრესია. ისინი ქალთან ვერ მიდიან თავისუფლად და რა ქნან? მას ეუბნებიან, რომ სიკვდილის მერე 12 ქალი მოგემსახურება, ის მიდის და თავს იფეთქებს. ისე კი არა აქვს საშუალება ნორმალური სექსი დაამყაროს. ეს არის უკიდურესობა, მაგრამ უკიდურესობა კანიბალობაა. ჩვენ არც იქით ვართ, არც აქეთ.
რამაზ საყვარელიძე: თუ ატყობთ, ჩვენი დამოკიდებულება სექსის მიმართ მალე მიუახლოვდება არაბულ სტანდარტებს. ამას ვერ ავცდებით, როცა იგივე ჟღერადობას ვაძლევათ ფორმულას, რომ ქალი უნდა იყოს ასეთი და ასეთი და, რომ ხელი უნდა მოაწეროს ქრისტიანთან. არაბებისგან არაფრით განვსხვავდებით.
ია ვეკუა: მგონი პირიქითაა ბატონო რამაზ, იქითკენ კი არ მივდივართ, მოვდივართ.
რამაზ საყვარელიძე: ვერაფრით ვერ შეგვეცვლება რაღაცეები თუკი ეკლესია გაძლიერდება. როგორ შეიძლება ერთი მეორეს ეთანხმებოდეს. მე არ მაქვს ეკლესიის მიმართ პრეტენზიები. უბრალოდ ახალგაზრდობა მოდის ძალიან მძაფრი ეკლესიური აგრესიით.
იური მეჩითოვი: ხომ ვნახეთ გადაცემაში ბიჭებიც კი როგორი აგრესიით ლაპარაკობდნენ. მე არ მივცემ უფლებას... სულ ასეთი რეაქცია ქონდათ.
რამაზ საყვარელიძე: ასეთ აგრესიას რამდენჯერმე წავაწყდი ზუსტად. ფასიანი უნივერსიტეტის სტუდენთებთან, სადაც საკმაოდ შეძლებული ოჯახების შვილები სწავლობენ. მაგრამ აქ მეორე უკიდურესობაცაა. ხშირად გვესმის, თურმე არ ვაფასებთ რელიგიას. რელიგია დაგაფასებს, აბა რა მრევლი ჰყავს.
იური მეჩითოვი: იმიტომ, რომ რელიგიის შიში გაქვთ.
რამაზ საყვარელიძე: ქრისტიანი, ისევე, როგორც სხვა, ასიმეტრიულია.
იური მეჩითოვი: ქალი ეშმაკის ნაწილია.
- ბატონო რამაზ, არა მგონია მთლად ასე იყოს, მე ვიცი ადამიანები, რომლებიც არიან მრევლნი, მაგრამ კითხულობენ პლეიბოისაც და აქტიურად იღებენ მსგავს ღონისძიებებში მონაწილეობას...
რამაზ საყვარელიძე: თქვენ პიჯაკი რომ გაცვიათ, შეარჩიეთ ხომ მაღაზიაში, ყველაფერი ხომ არ გიყიდიათ. ასე ვექცევით ჩვენც რელიგიას, რაც მოგვწონს იმას ვიღებთ, რაც არა, იმაზე უარს ვამბობთ, თვალს ვხუჭავთ. იური მეჩითოვი: ჩვენ მხოლოდ რიტუალი, დეკორატიული ორნამენტები მოგვწონს. გამომდინარე აქედან, შეიძლება ვთქვათ, რომ დეკორატიული ერი ვართ. ამაში კი ვთამაშობთ. როგორი იყო მაშინ, არავინ იცის. ამაშია მთელი საქმე, უნდა დავაფიქსიროთ ის, რაც არის დღეს.
რამაზ საყვარელიძე: ჩვენ სხვა პრობლემა გვაქვს ახლა. ტექნიკებს, რომ ვასწავლით ამ სასწავლებლებში. ერთ დღეს გოგონა მეუბნება ამ სწავლების დროს შიშები მქონდა და მომეხსნაო. გადის დრო და შევატყვე, რომ სახე შეეცვალა. ვკითხე ხომ ვარჯიშობ-მეთქი და მითხრა, მამაომ მითხრა, ის ვარჯიშები ეშმაკისეული ხერხებიაო. მძიმე დეპრესიაში იყო ადამიანი. ანუ მღვდელმა გაწირა თავისი მრევლი ცუდად ყოფნისთვის, მასზე გავლენა რომ არ დაეკარგა. მე სამღვდელოებას ნამდვილად ვერ ვადანაშაულებ იმაში, რაც საქართველოში ხდება. ეს ჩვენი დანაშაულია, რომ მღვდელს უთანხმდები ყველაფერში რა უნდა აკეთო. ესენი, ეს საზოგადოება პლეიბოის მოგცემს?
იური მეჩითოვი: თქვენ ჟურნალისტები, ძალიან სასწაულებრივ ცხოვრებაში ცხოვრობთ, ამიტომ დიდი პასუხისმგებლობა გეკისრებათ. მედია არის ძალიან მდაბიო, მართლა პროვინციულია. ძალიან სერიოზული პრობლემებია ქვეყანაში. ბევრი რამ არის შესაცვლელი, შენ კი რჩები იმ დონეზე, სადაც ორი აზრი არ უნდა არსებობდეს. ასე გვინდა შემოვიერთოთ დაკარგული ტერიტორიები? აქ გვაქვს შიგნით პრობლემები და ვისი შემოერთება გვინდა. ვინც 15 წელი უშენოდ იცხოვრა, სხვა თაობა დაბადა და გაზარდა? აქ სხვანაირად უნდა გაკეთდეს ყველაფერი. ყველაგან ასეთი სიგიჟეებია.
რამაზ საყვარელიძე: ავიღოთ თუნდაც ის მაგალითი: აჭარაში თუ ვინმე მოინათლა, ჩვენი მედია ყველაფერს აშუქებდა. ეს ხომ იმის პროპაგანდაა, რომ სხვა რელიგიის წარმომადგენელი ჩვენთან წახალისებული არ იქნება. ხვდებით რა ერად ვყალიბდებით?
იური მეჩითოვი: ჩვენ პირდაპირ ვცდილობთ, რომ ბნელეთში შევიდეთ, რადგან ბნელი ერი უფრო იოლი სამართავია. რა ყალიბდება დღევანდელ დღეს რუსულთან მიმართებაში. ყველა ადამიანი, თუ ვინმე რამეს წარმოადგენს, რუსი გუბერნატორები იყვნენ. მომავალში ინგლისურზე მეტად საჭირო რუსული ენა იქნება. გამოდის, რომ ჩვენ ვერაფერს ვერ ვისწავლით და ერთ დონეზე დავრჩებით. პირდაპირი მნიშვნელობით დებილიზაცია ყალიბდება.
რამაზ საყვარელიძე: ფრანგების გამოკვლევების მიხედვით, ეს იმის ნიშანია, რომ ამ ერებს ელოდებათ უვიცობის პრობლემა, რადგან ვერადსროს ვერ შემოვა ინგლისური ენა ისეთ დონეზე, როგორც საჭიროა, უკვე რუსულიც აღარ იციან. ბიბლიოთეკაში კი მხოლოდ რუსული წიგნებია. ახალგაზრდა თაობას თუ არ ეცოდინება რუსული ენა, ჩვენ ვიქნებით გაუნათლებელი ერი. ენობრივი პრობლემა გვექნება.
იური მეჩითოვი: ქართულიც არ იციან ნორმალურად.
ნიკო ნერგაძე: მართალია, ჟურნალისტების უმეტესობა ტელევიზორში რომ ნახო, საშინელი ქართულით ლაპარაკობს. მაგალითად: რუსეთში, გადაკარგულში მილიციელი რომ გააჩერო, სუფთა რუსულით დაგელაპარაკება, აქ კი ჟურნალისტებიც ვერ ლაპარაკობენ ნორმალურად.
რამაზ საყვარელიძე: ენობრივი და რელიგიური პრობლემები საერთოდ ძალიან მწვავეა. ჩვენთან სამღვდელოების პრობლემა მალე კულტურულ პრობლემად იქცევა. ჩვენი სამღვდელო მენტალიტეტი რუსეთზეა ორინტირებული, ქვეყანა კი ევროპისკენ მიდის. დღეს არის ფორმულირება, რომ მართმადიდებლობა იდეოლოგიაა. ეს გასაგებია, მაგრამ შეიძლება კი ჩამოვყალიბდეთ პროდუქტიულ ერად, როცა ჯერ ისევ შუა საუკუნეების იდეოლოგიით ვცხოვრობთ?
იური მეჩითოვი: ამ ყველაფერთან ერთად იმით ვამაყობთ, რომ არაფერი შეგვიცვლია მესამე საუკუნიდან. ეს სასაცილოა, აბსოლუტური სიგიჟეა. კი, როგორ არ უნდა დააფასო შენი ტრადიციები, მაგრამ მე მიმაჩნია, რომ ამ სამების აშენების მაგივრად, ჩვენი ძეგლებისთვის მიეხედათ. ეს საშინელი ურჩხულია, რომელიც არაფერში არ ჯდება. მე არ მეამაყება, რადგან ამდენი მშიერი მეზობელი და მეგობარი მყავს გვერდით. საქართველოში მაშინ შენდებოდა ეკლესიები, როცა არ უჭირდა ქვეყანას. ზუსტად XI საუკუნეში, როცა იყო ძლიერი სახელმწიფო, მაშინ აშენდა ყველაფერი, რაც გაგვაჩნია.
რამაზ საყვარელიძე: მერე უბრალოდ ვცდილობდით შეგვენარჩუნებინა. მართალია, ჩვენ რადიკალურ ფორმულირებად ჩამოვაყალიბეთ ყველაფერი და ამ ცოდვასაც ჩვენს თავებზე ავიღებთ. იცით რა არის, - აუცილებელია მართლმადიდებლობაც და აუცილებელია ევროპაზე ორიენტაციაც. ორივე ისტორიული აუცილებლობაა. მაგრამ ნორმალური და არა ურთიერთგამომრიცხავ რადიკალიზმამდე მიყვანილი. ეს დაშლის ქვეყანას, როცა ან ძალიან მართლმადიდებელი უნდა ვიყო, ან ძალიან ევროპელი. ერთმანეთს გამორიცხავს ასეთი რადიკალიზმი.
- თქვენ ფიქრობთ, რომ ურთიერთშეთანხმება არ იქნება?
რამაზ საყვარელიძე: ცოტა ნორმალურად თუ მოვექცევით რელიგიურობასაც, ევროპელობასაც, ქართველობასაც და ტრადიციებსაც, რა თქმა უნდა იქნება.
ია ვეკუა: იური სომხეთში რა ხდება?
იური მეჩითოვი: არ ვიცი კაცო, მე საქართველოში ვცხოვრობ. თუმცა ანალოგიური პროცესებია, უფრო მეტი ფეოდალიზმია. აქ მაინც ტრანსფარენტულია საზოგადოება, რადგან უფრო მეტი უცხოური ორგანიზაცია არსებობს. იქ მთლიანად ფეოდალიზმია, აქ კი ნახევრად ფეოდალიზმი. ეს განსხვავებები არის, როგორ არ არის. - რას ურჩევდით საზოგადოებას?
რამაზ საყვარელიძე: აღმოსავლეთ მხარეში ორი ქვეყანაა, სადაც ემოციურობა სირცხვილად ითვლება, დასავლეთში კი - ერთი. აღმოსავლეთში ჩინეთი და იაპონია, ხოლო დასავლეთში - ინგლისი. ჩვენთან საზოგადოება დადებითად აფასებს ემოციურობას. ამ ნიშნით, რომ შევხედოთ კულტურის განვითარებას, ემოციის ფონზე ინტელექტის განვითარებას ვერ მივიღებთ. ადამიანის ბუნება ამ ორ თვისებებს გამორიცხავს. სანამ ჩვენ ამ ზედმეტ ემოციურობაზე, ჰიპერემოციურობაზე არ ვიტყვით უარს, იქამდე ჩვენი ინტელექტის ამუშავების შანსი არ არის. მე ხშირად ვამბობ, რომ ილია, ჩვენი პატრიარქი ცოცხალი მაგალითი გვყავს. კაცი, რომელიც აბსოლუტურად არააგრესიულია, მაქსიმალურად ლოიალურია ყველაფრის მიმართ. ხომ შეიძლება ამ ცოცხალ ადამიანს მაინც მივბაძოთ და მიბაძვით მაინც ვიყოთ ლოიალურნი.
ია ვეკუა: ადამიანს უნდა შეეძლოს საკუთარი გადაწყვეტილებების მიღება და მარტო ეკლესიაზე, საზოგადოებაზე არ უნდა იყოს ორიენტირებული. ადამიანმა თავად უნდა გადაწყვიტოს, წაიკითხოს თუ არა რაღაც ჟურნალი და არა ვიღაცამ უკარნახოს. იგი უნდა იყოს ინდივიდუალური, რომელიც ყალიბდება განათლებით, ინტელექტით, თვითგანსჯით, ფიქრით და ა.შ. ისე ვერ გახდები დამოუკიდებელი.
ბიძინა მაყაშვილი: 10 მცნება დაიცვან.
2007 წლის ივლისი